Қазақстандық бидайдың жаңа өнімі бағасының болжамы айтылды
Егер үкімет Ресей тарапының астыққа экспорттық баж салығын енгізу туралы табанды талаптарын қолдаса, Қазақстан фермерлері сыртқы саяси шешімдердің кепіліне айналуы мүмкін. Бұл астық өндіру рентабельділігінің күрт төмендеуіне әкеледі.
Қазақстан астық одағының (ҚАО) экспорттық бажды енгізу мүмкіндігінің бағаны қалыптастыруға және фермерлердің табыс табуына әсер ету болжамын дайындады. Сарапшылардың бағалауынша, қазақстандық бидайдың тоннасының өзіндік құны тоннасына $252 құрайды (орташа өнімділік 12 ц/га). Өзіндік құн есептелді, 1 гектарға салу бойынша ҚАО бағаларының нәтижелері – олар Қазақстан үшін осы маусымда 130 мың теңгені құрайды (егіс, жазғы өңдеу және егін жинауды қоса алғанда).
Қазақстан өз бидайын экспортқа тоннасына $339-дан жеткізе алады (DAP Сарыағаш), деп есептейді ҚАО. Бұл баға дәстүрлі түрде қара теңіз порттарындағы бағалардан – логистиканың минусынан есептеледі. Қазіргі уақытта - $419 минус $ 80.
Экспорттық баж болмаған жағдайда не болады?
Сарапшылар $339 логистикадан ($35) және трейдер маржасынан ($10) алып, фермер үшін сату бағасын тоннасына $304 бағалады. Яғни, астық өндірушінің кірісі тоннасына 42 долларға тең болады (кірістілік шамамен 15%).
Алайда, егер экспорттық баж салығы енгізілсе, оны қазақстандық фермерлерге төлеуге тура келеді, өйткені қазақстандық астықты өткізудің негізгі нарықтары – Орта Азияның кедей елдері. Құнын арттыру арқылы оларға баж салығын аудару мүмкін болмайды - олар жоғары баға белгісін тарта алмайды.
"ҚР-да іс жүзінде бейресми түрде экспорттаушылардың бидайды Азық-түлік корпорациясын белгіленген баға бойынша (жоспарланған экспорт көлемінің 10%) сату міндеттемесі түріндегі экспорттық баж енгізілді. Ағымдағы бағалар кезінде сатып алу және тіркелген баға арасындағы айырмашылық әрбір тоннада 54 мың теңгеге дейін немесе экспортталатын бидайдың тоннасына $12-14 құрайды", - деп атап өтті Қазақстанның Астық одағы.
Әзірге бұл шығындар фермердің қалтасына тимейді, өйткені өткен маусымдағы астықтың құны жаңаға қарағанда әлдеқайда төмен. Бағаның қазіргі деңгейі қажетті рентабельділікті қамтамасыз етеді. Бірақ бәрі күзде өзгереді, әсіресе жақсы егін жиналған жағдайда. ҚАО сонда ішкі нарықтағы баға өндіріс шығындарын әрең өтей отырып, тоннасына 125-130 мың теңгеге дейін түседі деп болжайды. Ал экспорттық баж салығын енгізу тіпті рентабельділіктің теріс жазықтыққа кетуіне қауіп төндіреді.