ҚР-да су үнемдеу технологияларына субсидияларды ұлғайту ұсынылды

Суармалы жерлерді пайдалану тиімділігін арттыруға бағытталған үкімет тарапынан инвестицияларды қолдау, ынталандыру, тарту шаралары әлі де тиісті деңгейде қалмайды. Бұл туралы Сенат отырысы барысында депутат Рысқали Әбдікеров ҚР премьер-Министрінің атына депутаттық сауалды оқып берді.

Оның айтуынша, 2022 жылы Қарағанды облысында 28 мың гектар суармалы жерді қалпына келтіру жоспарланған болатын, алайда қаржыландырудың болмауына байланысты бұл жоспар бүгінде толық іске асырылған жоқ.

"1990 жылдары әлемде теңдесі жоқ Қаныш Сәтбаев атындағы канал аумағында суармалы егістік алқаптарының көлемі 80 мың гектарға жетіп, Павлодар облысында 42 мың гектарға жуық, Қарағанды облысында 38 мың гектарға жуық жер суланғанын атап өткен жөн. Қазіргі уақытта суармалы жерлердің ауданы шамамен 13 мың га құрайды. Оның 12 мыңға жуығы Павлодар облысына, 1 мыңға жуығы Қарағанды облысына тиесілі. Яғни, біз қолда бар қуаттардың тек 10% - ын ауыл шаруашылығы үшін пайдаланамыз. Арнаның мүмкіндіктері әлдеқайда көп", - деді Рысқали Әбдікеров.

Ол алдын ала есептеулер бойынша канал1 миллиард 200 миллион текше метр су бере алатынын, бірақ, өкінішке орай, ол толық қуатта жұмыс істемейтінін атап өтті.

"Ең қызығы, елдің оңтүстігінде суармалы егіншілікпен айналысуға су жеткіліксіз, ал орталық Қазақстанда су бар, бірақ ол толық пайдаланылмайды", - деді сенатор.

Тақырып бойынша оқу: Қазақстанның оңтүстігіндегі су шығыны 40% - ға жетеді

Сондай-ақ, ол жекелеген өңірлерде жеміс-көкөніс өнімдерін өндіру бойынша арнайы қойма инфрақұрылымы жеткіліксіз дамығанын атап өтті.

"Сондықтан жер пайдаланушыларға суармалы жерлердің құнарлылығы мен өнімділігін арттыруға қойылатын қатаң талаптармен қатар жан - жақты қолдауды күшейту қажет", - деді Рысқали Әбдікеров.

Атап айтқанда, оның пікірінше, өндіріске суарудың қазіргі әдістерін енгізу үшін жеңілдікті несиелер, субсидиялар беру мәселесімен бірге тиісті құжаттарды дайындау, ресімдеуді жеңілдету мәселесін шешу қажет.

Сонымен қатар, депутат өңірлерде су шаруашылығы мамандарының тапшылығы сезіліп отырғанына назар аударды. Оның айтуынша, төмен жалақы мамандардың басқа салаларға кетуінің негізгі себебі болып табылады.

"Жалпы суармалы жерлердің тиімділігін арттыру-елдің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтудың жалғыз жолы. Сондықтан бұл бағыт бірінші кезектегі басымдыққа ие болуы керек. Егер суармалы жерлердің көлемі ұлғаятын болса, елде азық-түлік өндірісі дамиды, АӨК-нің экспорттық әлеуеті артады, импорт қысқарады", - деді Рысқали Әбдікеров.

Тақырып бойынша оқу: ҚР-да суаруға субсидиялар суару технологиясына байланысты болады

Осыған байланысты сенатор бірқатар шаралар қабылдауды ұсынды. Оның ішінде: ауыл шаруашылығында Қаныш Сәтпаев атындағы каналдың қуатын толық пайдалану үшін мүмкіндіктер жасау, Қарағанды облысында суармалы егістік алаңын ұлғайту, ол үшін тиісті қаражат бөлу.

"Шағын фермерлерге су үнемдеу технологияларын салуға және сатып алуға субсидиялар көлемін 50% орнына 80% - ға дейін ұлғайту, су үнемдеу технологияларының қажеттіліктері үшін баламалы энергия көздерін салуды субсидиялау, күрделі жөндеуге қаражат көздеу және кәсіпкерлерді жеміс-көкөніс өнімдерін сақтауға арналған арнайы қойма салуға ынталандыру үшін субсидиялар мен жеңілдіктер, несиелер сомасын ұсыну. Су шаруашылығы мамандарына жұмыс үшін қосымша үстемеақы көздей отырып, еңбек үшін ерекше жағдайлар жасау", - деп ұсынды сенатор.