АШМ несиелер бойынша мөлшерлемелерді субсидиялау тетігін өзгертуді жоспарлап отыр
Ауыл шаруашылығы министрлігі қаржы институттарының қатысуымен Ауыл шаруашылығын қаржыландыру үшін қаржы институттары тартқан қаражат көлеміне бюджет қаражатын бөлу жолымен несиелер мен лизинг бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау тетігін өзгерту мүмкіндігін талқылауда. Бұл туралы ҚР Ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеев АӨК субъектілері үшін субсидиялау тетігі шеңберінде қаржы институттарына субсидиялар жіберуге қатысты депутаттық сауалға берген жауабында мәлімдеді.
"Мұндай тәсілмен субсидиялау көлемі ауыл шаруашылығы саласындағы несиелеу мен лизинг көлеміне байланысты қалыптастырылатын болады. Субсидиялау қаражаты жергілікті атқарушы органдардың қатысуынсыз тікелей қаржы институтына жіберіледі, ал түпкілікті қарыз алушы арзандатылған несие алады", - деп түсіндірді АШМ басшысы.
Бұл ретте, оның айтуынша, келесі тәуекелдерді азайту тетіктерін көздеу қажет:
1. Субсидиялар алынбаған кезде шығындар тәуекелі. "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ несиелері және "ҚазАгроҚаржы" АҚ лизингі 10 жылға дейінгі мерзімге беріледі. Бұл ретте республикалық бюджет 3 жылдық кезеңге қалыптастырылады. Субсидиялар алуға кепілдік берудің, оның ішінде болашақта субсидиялау саясатын өзгерту, бюджетке тыйым салу тәуекелдерін нивелирлеуді көздейтін заңнамалық тетігін пысықтау қажет.
2. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес арзандатылған ұзақ мерзімді несиелер беру кезінде қаржы институттарының шығындарын сыртқы аудиторлардың мойындау тәуекелі.
3. Агроөнеркәсіптік кешенді несиелеу көлемінің тоқырау немесе төмендеу қаупі. Субсидиялау тетігі өзгерген кезде қаржы институттары меншікті және тартылған қаражат есебінен несиелеу көлемін бюджетте көзделген субсидиялар шегінде шектейтін және бюджеттік субсидиялау көлемі төмендеген кезде оларды барабар азайтатын болады.
4. АӨК-ні банктік несиелеудің төмендеу тәуекелі. Субсидиялар алу кепілдігі тек "Бәйтерек" холдингінің қаржы институттарына ғана қолданылатын субсидиялау тетігі өзгерген кезде екінші деңгейдегі банктердің несиелері тартымды болмауына әкеп соғады.
Бұл өз кезегінде мемлекеттің АӨК-ні несиелеудегі рөлін күшейтеді, бұл мемлекет басшысының 2023 жылғы 10 наурыздағы "Экономиканың нақты секторын несиелеуді кеңейту және халықтың несиелеуін төмендету жөніндегі шаралар туралы" АӨК-ні банктік несиелеуді ұлғайту жөнінде шаралар қабылдау қажеттігін көздейтін жарлығына қайшы келеді.
"Осыған байланысты, субсидияларды тікелей қаржы институттарына төлеу мәселесін пысықтау жоғарыда көрсетілген тәуекелдерді барынша азайту қажеттігін ескере отырып жалғастырылатын болады", - деп хабарлады Қарашөкеев.