Қазақстанда суарудағы өнімділік шет елдермен салыстырғанда 3-4 есе төмен

Қазақстандық сарапшылар Қазақстанда су пайдаланудың төмен тиімділігіне назар аударады. "Ауыл" партиясы төрағасының бірінші орынбасары Төлеутай Рахымбеков келтірген деректерге сәйкес, пайдаланылған судың 1 текше метріне өндірілген ауыл шаруашылығы өнімдерінің саны бойынша Қазақстан шет елдерден 6-8 есе төмен: егер шетелде 1 текше метрге 2,5 – тен 6,0 кг-ға дейін ауыл шаруашылығы өнімі өндірілсе, Қазақстанда 0,4 – 0,8 кг.

Суармалы жерлерде өсірілетін ауыл шаруашылығы дақылдарының (мақта, қант қызылшасы, күріш, жүгері, көкөністер, жүзім) барлық түрлері бойынша өнімділік Қазақстанда шет елдерге қарағанда 2-4 есе төмен.

Сол сияқты, ауыл шаруашылығы өнімінің бірлігіне суармалы су шығындарының көрсеткіші бойынша Қазақстан басқа елдерден 1,5 – 2,5 есе төмен: егер басқа елдерде 1 кг ауыл шаруашылығы өніміне 0,15 – 0,40 текше метр су жұмсалса, Қазақстанда – 1,25 – 2,5 текше метр.

Төлеутай Рахымбеков артта қалудың бірнеше себептерін атайды. Бұл ғылыми негізделген ауыспалы егістерді әлсіз енгізу, шаруа қожалықтары мен кәсіпорындардың ауыл шаруашылығы техникасымен жабдықталуының төмен деңгейі, агротехнологияларды сақтамау, ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігі жоғары түрлері мен сұрыптарының тұқымдарын нашар пайдалану, органикалық және минералды тыңайтқыштарды қолданудың төмен деңгейі.

Бұл мәселелер сонымен қатар фермада суару жүйесін сауатты түрде қалпына келтіре алатын білікті суару мамандарының жетіспеушілігімен байланысты.

Айтпақшы, суарудың ескірген әдістері - суармалы егістікте ауыл шаруашылығы өндірісінің экономикалық тиімділігінде Қазақстанның артта қалуын тудыратын тағы бір мәселе.

Яғни, егер Қазақстанда шамамен 1,6 млн га суармалы жер пайдаланылса, оның тек 18%-на (280 мың га) қазіргі заманғы ылғал үнемдеу технологиялары қолданылады:

- жаңбырлату - 200 мың га,

- тамшылатып суару - 80 мың га.

Қалған аумақта ойық суару немесе су басу әдісімен суару қолданылады, бұл су эрозиясындағы топырақтың тұздануына әкеледі.

Қазақстанның суармалы жерлерінің басым бөлігі Алматы облысында – 584,6 мың га, Түркістан облысында – 550,5 мың га, Қызылорда облысында – 254,1 мың га және Жамбыл облысында – 230,9 мың га орналасқан.