Өңдеудің шектелуіне байланысты қант қызылшасының егістіктері азаяды
2024 жылы Қазақстанда қант қызылшасының егіс алқабы 25,2 мың гектарға дейін ұлғайды (2023 жылы 13,4 мың гектар болды). Бірақ қант зауыттары 1,3 млн тонна көлемінде рекордтық өнімді өңдей алмағандықтан, биыл егіс алқаптарын 18,4 мың гектарға дейін қысқарту жоспарлануда. Бұл туралы Ауыл шаруашылығы министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.
«Қант қызылшасы өнімінің көлемі қант зауыттарының өңдеу қуаттылығынан асып түсті, олар жоғары кредиттелуіне байланысты 2026 жылға дейін қант саласын дамыту жөніндегі Кешенді жоспар шеңберінде көзделген қуаттылықты кеңейтуді қамтамасыз етпеді», - деп атап өтті Ауыл шаруашылығы министрлігінде.
Егінді сату мәселесін шешу үшін қызылша егетін аймақтарда қызылшаны қабылдау және өңдеу бойынша қысқа мерзімді іс-қимыл алгоритмі құрылды, жағдайды тұрақтандыру және қабылдау кестесін сақтау үшін жедел штабтар құрылды. Жамбыл облысынан Ақсу зауытына қызылша жеткізуге фермерлердің көлік шығындарын өтеу үшін (100 мың тонна) субсидиялар нормативі кг үшін 45 теңгеге дейін ұлғайтылды. Мерке және Ақсу зауыттарына қызылша өткізушілерімен уақтылы өзара есеп айырысу үшін өңірлердің ӘКК арқылы 25,8 млрд теңге сомасында айналым қаражаты берілді.
Бұдан басқа, өткізілген қант қызылшасының көлемі үшін фермерлерді субсидиялауға Үкімет резервінен 19,4 млрд теңге бөлінді.
Ауыл шаруашылығы министрлігінің ақпараты бойынша бүгінгі таңда отандық зауыттар мен Қырғызстанда қант қызылшасын қабылдау аяқталды.
«Фермерлер мен зауыттар арасындағы уағдаластықтарға сәйкес өңдеуге 1,2 млн тонна қызылша (95%) қабылданды, оның ішінде Жамбыл облысынан - 478 мың тонна, Жетісу облысынан – 632 мың тонна, Қырғыз Республикасына «Кошой» қант зауытына 20 мың тонна жөнелтілді», - деп Ауыл шаруашылығы министрлігінде хабарлады.
Сонымен қатар, қант қызылшасын өңдеу қуатын арттыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. 2026 жылға қарай Меркі зауытының қуатын тәулігіне 3 мың тоннадан 4 мың тоннаға дейін кеңейту көзделіп отыр, Тараз қант зауытында жаңа технологиялық жабдық орнату жоспарлануда. Жетісу облысында екі жыл ішінде Көксу зауытының қуатын тәулігіне 2,2 мың тоннадан 5 мың тоннаға дейін кеңейту жоспарлануда.
Бұдан басқа, «Qazsugar CO» ЖШС Жамбыл облысының Шу қаласында қуаттылығы тәулігіне 8 мың тонна өңдейтін заманауи жоғары технологиялық қант зауытын салу жобасын әзірлеуде.
«Павлодар» ӘКК қуаттылығы тәулігіне 8 мың тоннаны құрайтын Павлодар облысының Ақсу қаласында қант зауытын салу жобасының ТЭН-ін әзірледі. Қазіргі уақытта жобаны жүзеге асыру үшін түрік компаниясымен келіссөздер жүргізілуде.
Al Khaleej Sugar Араб компаниясы 2025 жылдың тамыз айында Алматы облысында зауыт құрылысын бастауға ниетті, инфрақұрылымдық жұмыстарды аяқтау 2027 жылдың ортасына жоспарланған.