Қазақстанда сүттің электронды есебін енгізу ұсынылды
Қазақстанда сүт өндіру бойынша сенімді статистика жоқ. Бұған QazaqSut Республикалық сүтті және аралас тұқымды ірі қара мал палатасы назар аударады.
Қазақстанның аграрлық секторындағы қосып жазылған ақпарат мәселесі бірнеше рет ең жоғары деңгейде көтерілді. Мәселен, 2024 жылдың күзінде Қазақстанның Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев бұл мәселеге назар аударып, елдегі ірі қара малдың санын тексеру нәтижелері туралы хабарлады - мал басы 2 млн басқа асыра бағаланды.
Тізбек бойынша мал шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемі де қосып жазылғаны анық. Өйткені, егер ІҚМ болмаса, бұл мал беретін (және береді - қағазда) сүт пен ет жоқ.
Статистикалық деректердің бұрмалануы қауіпті, өйткені ол билікке елдің азық-түлік қауіпсіздігі, өндіріс көлемінің азық-түлік бағасына әсері, импорт пен экспортты жоспарлау, салаларды дамытудың нақты жоспарларын құруға мүмкіндік бермейді.
Еліміздегі ірі сүт фермаларын біріктіретін ІҚМ сүтті және аралас тұқымдарының республикалық палатасы елімізде жұмыс істеп тұрған сүт өндірісін есепке алу жүйесіне талдау жүргізді. Мәселенің түп-тамырын анықтады - өндіріс көлемі туралы деректер қазір келіп түскен ақпараттың дұрыстығын қамтамасыз етпейтін әртүрлі көздерден жиналады.
Сыбайлас жемқорлықтың үлкен құрамдас бөлігі бар екені анық - тауарлық субсидиялар болғанша, белгіленген көлемге бюджет ақшасын алғысы келетіндер әрқашан болады.
QazaqSut палатасының ұсынысы – елімізде өндірілетін сүт статистикасы бойынша деректердің негізгі көзі сүт өңдеу кәсіпорындары болуы керек. Олар қайта өңдеуге түсетін шикізаттың есебін жүргізеді және бұл деректер соңғы сүт өнімдерін өндіру статистикасы арқылы оңай басқарылады. Осылайша өндіріледі деген болжамды, бірақ белгісіз бағытта жоғалып, сүт зауыттарына бармайтын сүттің «үлкен» көлемін статистикадан алып тастауға болады.
Сүт зауыттарындағы келеңсіздіктерді жою мақсатында олардың қуаттарына аудит жүргізіп, онда астық қолхаттары сияқты электронды есепке алуды енгізу ұсынылды.