ҚТЖ пойыздарды қабылдауды арттыру үшін Қытай және Өзбекстанмен келіссөздер жүргізуде
Жаңа егіннің астық экспортына көлік субсидияларын төлеу әлі жүргізіліп жатқан жоқ, ал экспорттаушылар Орталық Азия мен ҚХР елдеріне жеткізілімдерді қысқа бағыттарға қайта бағыттады. Бұл көрші елдердің шекара өткелдері мен инфрақұрылымына жүктемені күшейтті және осы бағыттарда вагондардың жиналуына әкелді. Жағдайды шешу үшін ҚТЖ компаниясы көрші елдердің теміржол әкімшіліктерімен вагондарды қабылдауды арттыру бойынша келіссөздер жүргізуде, деп ұлттық компанияның баспасөз қызметі хабарлады.
ҚТЖ ақпараты бойынша, Қытай қазан-қараша айларында Қазақстанмен түйісу пункттерінде астық жүктері бар пойыздарды қабылдауды азайтты. ҚХР жағында Үрімші мен Бейжіңде астық сынамаларын іріктеу және зертханалық талдаумен ұзақ тексеру рәсімдері жүргізіледі, рәсімдер 5-10 тәулікті алады. Қазіргі уақытта поездардың жиналуына жол бермеу үшін ҚХР бағытында құрамдарды жөнелту Қытай тарапының келісілген тәуліктік жүктеме шеңберінде жүргізіледі.
Маусымдық астық экспортының 70%-ға дейіні Орталық Азия елдеріне, оның ішінде айтарлықтай көлемі Өзбекстанға жөнелтіледі. Алайда, өзбек темір жолының өткізу қабілеті кіретін жүк ағындарынан едәуір төмен, бұл құрамдардың жиналуына әкелді.
Сонымен қатар, жүк жөнелтушілер экспортты субсидиялау бағдарламасының қайта басталуын күтуде. Өткен маркетингтік жылы алыс шетелге астық экспорты кезінде көлік шығындарын субсидиялауға 40 млрд теңге бағытталды, өтемақы бір тонна бидай үшін 20-30 мың теңгені құрады.
«Субсидияларды қайта бастау экспорт ағындарының бір бөлігін қайта бөлуге, Қытай мен Өзбекстанмен түйіспелерге қысымды азайтуға және астық экспортының теңгерімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді», - деп атап өтті ұлттық компанияда.
Қазіргі уақытта ҚТЖ-да жағдайдың күнделікті мониторингін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мен бизнестің қатысуымен астық штабы жұмыс істейді. ҚХР және Өзбекстан темір жолдарымен пойыздарды қабылдауды арттыру, тексеру рәсімдерін жеделдету бойынша келіссөздер жүргізілуде.
ҚТЖ деректері бойынша 2025-2026 маркетингтік жылы (қыркүйек — 20 қараша) 3,8 млн тонна астық (+18%), оның ішінде: 900 мың тонна — ішкі нарықта (+32%), 2,9 млн тонна — экспортқа (+14%) тасымалданды. Орталық Азия елдеріне экспорт 1,8 млн тоннаны (+24%) құрады, оның 1,3 млн тоннасы — Өзбекстанға (+34%) жөнелтілді.