Қант саласын дамытудың кешенді жоспары бекітілді

Үкіметтің 2022 жылғы 22 қыркүйектегі №726 қаулысымен Қазақстан Республикасында қант саласын дамытудың 2022 – 2026 жылдарға арналған кешенді жоспары бекітілді.

Кешенді жоспарда көзделген:

• қант қызылшасының егіс алқаптарын жыл сайын орта есеппен 6,5 мың гектарға ұлғайту және 38 мың гектарға дейін жеткізу жолымен зауыттарды шикізатпен қамтамасыз ету;
• суару желілерін салу және реконструкциялау, ылғал үнемдейтін технологияларды қолдану, айналымға 10 мың гектардан астам жаңа суармалы жерлерді енгізу, қант қызылшасын өсіру, жинау және тасымалдау бойынша агротехникалық қызметтерді дамыту жолымен инфрақұрылымдық қамтамасыз ету;
• технологиялық жабдықты жаңарту, шикізат бойынша өндірістік қуаттарды тәулігіне 8,7 мың тоннадан 17,7 мың тоннаға дейін кеңейту жолымен қолданыстағы инновациялық қант зауытын жаңғырту және салу;
• отандық зауыттардың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету және қант импорттаушы елдер тарапынан демпингті болдырмау үшін бақылау бағасының ең төменгі деңгейін және қанттың бөлшек/шекті бағасының ең төменгі деңгейін белгілеу жолымен ішкі нарықты қорғау жөніндегі шаралар.

Қант саласын дамыту жөніндегі кешенді жоспардың іс-шараларын іске асыруға шикізат базасын (тұқым, тыңайтқыш, өсімдіктерді қорғау құралдарын, ауыл шаруашылығы техникасын сатып алу, көктемгі егіс жұмыстарын жүргізу) дамытуға жеке инвестициялар тарту қажеттілігі 2026 жылға дейін шамамен 297 млрд теңгені, бюджеттік субсидиялар көлемі – 129 млрд теңгені құрайды.

Жұмыс істеп тұрған зауыттарды жаңғыртуды және жаңа зауыт салуды ескере отырып, негізгі және айналым қаражатына инвестицияларға қажеттілік шамамен 200 млрд теңгені, бюджеттік субсидиялар көлемі – 40 млрд теңгені құрайды.

Салық артықшылықтарын беру үшін ҚР Салық кодексіне тиісті өзгерістер енгізілетін болады, шикізат өндірушілерге субсидиялау нормативтерін арттыру есебінен тұқым сатып алуға және қант қызылшасын өсіруге арналған шығындардың бір бөлігін өтеу жөніндегі іс-шараларды нормативтік қамтамасыз ету жүзеге асырылатын болады.

Тақырып бойынша оқу: Қызылша өсірушілерге қандай мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады

Кешенді жоспарды іске асыру алдағы 5 жылда отандық шикізаттан қант өндіру көлемін 250 мың тоннаға дейін жеткізуге мүмкіндік береді деп күтілуде. Бұл ретте 2026 жылға қарай 2021 жылмен салыстырғанда импорт үлесі 58% - дан 17% - ға дейін төмендейді, отандық шикізатты қайта өңдеу есебінен қамтамасыз ету 7% - дан 43% - ға дейін артады.

Қазақстанда қанттың ішкі тұтынуы 2022 жылы 550 мың тонна деңгейінде бағаланатыны хабарланады.

Қазіргі уақытта республикада қант қызылшасын өңдеу бойынша жалпы тәуліктік қуаты 8,7 мың тонна және қамыс шикізаты бойынша 2,4 мың тонна 4 қант зауыты жұмыс істейді.

Қазақстанның ішкі нарығына қанттың дәстүрлі жеткізушілері Ресей мен Беларусь болып табылады. Импорттың жалпы көлемінде Ресей үлесі 88,3%, Беларусь – 11,5%, басқа елдер – 0,15% құрайды.