Депутат: фермерлерге егін егуге қаражат жетіспейді
Егіске дайындық бірқатар факторларға байланысты қиын болды: ауыл шаруашылығы өнімдерінің бағасының төмендеуі, ауыл шаруашылығы өнімдерінің сатылмаған қорлары, оның ішінде майлы дақылдардың экспортына шектеулер енгізу себебінен, сондай-ақ субсидиялау жүйесінің жұмысындағы іркілістер. Саланы қолдау үшін Мәжіліс депутаттары фермерлер алдындағы субсидиялар бойынша қарыздарды қысқа мерзімде төлеуді және форвардтық сатып алуды қаржыландыруды ұлғайтуды ұсынады.
"Өңірлерде 2022 жылы тауарлық субсидиялар тек 50% – ға, инвестициялық субсидиялар 30-40% - ға төленді. Осындай жағдай банктердің алынған қарыздар бойынша пайыздық мөлшерлемесін субсидиялау бойынша да қалыптасты", - деді Мәжіліс депутаты Ерлан Саиров.
Сонымен қатар, оның айтуынша, ағымдағы жылы астықты форвардтық сатып алуға бөлінетін қаражат теңдессіз қысқарған. Мысалы, Ақмола облысы бойынша 12 млрд теңгеге қажеттілік кезінде форвардтық сатып алуға небәрі 4 млрд теңге бөлінді, бұл көптеген шаруаларды айналым қаражатында іс жүзінде шектеді.
"Қазақстандағы астық қоры 2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша өткен жылғы деңгейден 1,5 есе жоғары болып көрінді, мал шаруашылығы дақылдарының қоры 22% - ға өсті, бұл ауыл шаруашылығы өндірушілері өсірілген егіннің едәуір бөлігін сата алмағанын білдіреді, сондықтан оларда ағымдағы жылы егіс жұмыстарын жүргізуге жеткілікті қаражат жоқ. АШМ фермерлердің пікірімен санаспайды, біржақты тәртіпте жұмыс істейді және оны жою қажет", - деді мәжілісмен.
Осыған байланысты депутаттар бірқатар шұғыл шаралар қабылдауды ұсынады.
"2022 жылға арналған субсидиялардың барлық түрлері бойынша барлық қарыздарды қысқа мерзімде төленсін. 2023 жылғы ағымдағы субсидияларға өтінім беру жүйесінің толыққанды жұмыс істеуін қамтамасыз етілсін. Ағымдағы жылдың субсидияларын төлеу үшін бюджеттен қосымша қаражат бөлу көзделсін", - деді ол.
Сондай-ақ, ол форвардтық сатып алу сомасын өткен жылғы көрсеткіштерге дейін ұлғайту қажет екенін атап өтті.
"Ішкі нарықтағы жүктемені азайту мақсатында тұрақтандыру қорына кемінде 1 млн тонна көлемінде астықты интервенциялық сатып алу қажет. Күнбағыс тұқымына экспорттық баж салығы алып тасталын, бұл жыл сайын шілде, тамыз айларына келетін шикізатты өңдеудің баяулауы кезеңінде нарықты қолдауға мүмкіндік береді", - деп қорытындылады Ерлан Саиров.