Қызылорда облысында жердің 85% - ға жуығы сор топыраққа айналған
Қызылорда облысында жердің сор топыраққа айналу картасы жасалды.Жиналған деректерге сәйкес, қазіргі уақытта өңірдегі жердің (22,6 млн га) 85% - ға жуығы (20,3 млн га) тұзданған. Осыған байланысты картаны әзірлеуде су қорының ауданы ескерілмеген. Бұл туралы Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының Аймақтық өкілдігі хабарлады.
ФАО - мәлімдегендей, Арал теңізінің құрғауынан зардап шеккен өңірдегі ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жерлеріне басты назар аудару керек және инвестиция салу қажет. Уәкілетті органдар мен арнайы ғылыми-зерттеу институттарына ұсынылған карталардан топырақтың нақты жағдайын көруге болады және тиісінше ресурсты қалпына келтіруге күш салуға келеді.
«Орталық Азия мен Түркияның қуаңшылыққа айналған және тұзданған аумақтарындағы табиғи ресурстарды басқару» атты ФАО/ЖЭҚ жобасы (ОАОАЖР-2/CACILM-2) 2018 жылғы мамырдан бастап Қазақстанда тұздануға қарсы күрес жөніндегі шаралар кешенін жүзеге асырады. Жергілікті билік органдарымен, ҒЗИ және Ауылшаруашылығы министрлігімен бірлесіп, жергілікті жерде ауыл шаруашылығы алқаптарының құнарлылығын қалпына келтіру үшін инновациялық тәсілдер мен биотехнологияларды қолдану бойынша онлайн тренингтер өткізілуде.
Сондай-ақ, біртіндеп осы жерлерге құрғақшылыққа бейім дақылдар егілуде. 2020 жылы мұндай дақылдар 5 гектарға отырғызылды, ал 2021 жылы олардың ауданы 100 гектарға дейін өсті.
Сонымен қатар, ФАО ақпараты бойынша, 2020 жылы Жамбыл облысының тұздану картасы бойынша жұмыс аяқталды. Биыл Павлодар облысының тұздану картасы жасалады.
«ФАО ұлттық серіктес компанияларға жерсеріктік және жерүсті деректерінің көмегімен табиғи ресурстарды картографиялауда техникалық көмек көрсетеді. Тұздану карталары ғылыми қызметкерлерге беріледі, сонымен қатар қоршаған ортаның жай - күйі туралы құнды және уақтылы ақпаратпен қамтамасыз етіледі» - деп атап өтті Қазақстандағы жоба менеджері Жаңыл Бозаева.
Тақырыпқа байланысты оқу: ҚР-дың оңтүстігінде жем-шөп дақылдарын егу арқылы тұзды топырақтың құнарлығы артады
Топырақтың тұздануы әсіресе жартылай құрғақ жерлердің жағдайы Дүниежүзілік деңгейдегі мәселе болып табылады. Бұл әлемдегі ауылшаруашылық секторының өнімділігін төмендететін негізгі фактор болып табылады. Әлемдегі суармалы ауылшаруашылық жерлерінің шамамен 20% (немесе шамамен 300 млн га) әсер етеді. 1990-шы жылдардан бастап тұзданған жерлердің саны 2,4 есе өсті, бұл ауыл шаруашылығы өнімі түсімінің 25-30% - ға төмендеуіне әкелді.
Қазақстандағы топырақтың сортаңдану карталарын ФАО мамандары ҚР АШМ Жер ресурстарын басқару Комитетімен және «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының жер мониторингін іздестіру басқармасымен бірлесіп жасалған.
Карталарды жасау құрастыру кезінде Қызылорда облысының топырағы туралы кіріс деректері 2004 жылдан бастап 2019 жылға дейін 0-ден 30 см-ге дейін тереңдікте зерттелген 2600 учаскелерді қамтыды. Топырақ түзуші факторлар туралы деректер қашықтықтан түсіріледі, рельефтің сандық моделі (DEM) қашықтықтан жасалады, сондай-ақ жер жамылғысы типтерінің карталарын, геологияны және жауын-шашынның орташа жылдық мөлшерін көруге болады.