Трейдерлерді бидай экспорты кезінде демпинг үшін субсидиядан айырумен қорқытты

2025 жылы Қазақстан элеваторлардағы жүктемені жеңілдету және ішкі нарықтағы қысымды төмендету мақсатында бидайды дәстүрлі емес нарықтарға экспорттау құнына субсидиялар енгізді. Бұл ретте экспорттық келісімшарттардың ашықтығына бақылау жүргізілетін болады. Бағдарламаны іске асыру туралы Мәжілістегі дөңгелек үстелде ауыл шаруашылығы вице-министрі Ербол Тасжүреков айтып берді.

Статистикалық мәліметтерге сәйкес, Қазақстандағы астық қоры 1 наурызға шамамен 15 млн тоннаны, оның ішінде 12,4 млн тонна бидайды құрады. Ауыл шаруашылығы министрлігінің есептеулері бойынша жаңа аграрлық маусымның басында астықтың ауыспалы қалдықтары 5 млн тоннадан асады деп күтілуде.

«Осы ауыспалы қалдықтарға дейін біз астықты шығарамыз. Еуропалық Одақ пен Азия елдеріне, Иранға, Әзірбайжанға, Қытайға бидай экспортының бағыттары субсидияланады», - деді вице-министр.

Сонымен қатар, ол Қазақстандағы астық нарығы ретсіз екенін, экспорттаушылардың бірыңғай пулы жоқ екенін, ал жосықсыз бәсекелестік жағдайында барлық қатысушылар зардап шегетінін атап өтті. Ербол Тасжуреков мысал ретінде 2024 жылы Алашанькоу бонд аймағына қазақстандық астықты бажсыз жеткізудің ашылуымен байланысты жағдайды келтірді.

«Бизнес сол жерге ағылды, экспорттаушылар бір-бірімен алысып, бағаны түсірді. Қытайлықтар қуанышты болды», - деді ол.

Биылғы жылы бидай экспортын субсидиялауды енгізе отырып, Ауыл шаруашылығы министрлігі Азық-түлік корпорациясын бағдарлама операторы ретінде анықтады. Ұлттық компания экспорттаушылардың өтінімдерін қабылдап қана қоймай, сауда бағыттары бойынша деректерді де алатын болады.

«Қазір бизнес өтініш беріп жатыр және Азық-түлік корпорациясы оның қайда, қандай көлемде және қандай бағамен жіберетінін анық көреді. Егер қандай да бір сәйкессіздіктер болса, Азық-түлік корпорациясы нарыққа сәйкес дереу түзетуге құқылы, ал компания бас тартқан жағдайда оған субсидиялар төлеуден бас тартылады», - деді вице-министр.