ҚАТУ нституттары жоғары өнім алды
2021 жыл С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің құрамына енген бірнеше ғылыми-өндірістік институттар үшін алғашқы толыққанды аграрлық маусым болды. Бұл элиталық тұқым шаруашылықтары: Ақмола облысында жұмыс істейтін Бараев атындағы Астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы, Солтүстік Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы, сондай-ақ Ә.Бөйкейхан атындағы Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ҒЗИ.
ҚАТУ-ға кіру кезінде бұл институттар дағдарыста болды: олардың миллиондаған қарыздары болды, оның ішінде қызметкерлер алдындағы жалақы, ескірген ауылшаруашылық техникалары паркі, сату және кәсіби штат проблемалары. Алайда, өткен маусымда сәтті жұмыс істеп, агротехникалық университет ғалымдарының қолдауымен олар жоғары өнім алып, экономикаларын қалпына келтірді.
Қазір аталған ұйымдардың алдында ауқымды даму жоспарлары тұр. 2022 жылы машина-трактор паркін жаңарту, өндірістік учаскелердегі сұрып ауыстыру жалғасуда, ал ғылыми бағыт қуатты қаржылық толықтыруға ие болды.
Осы жоспарлар туралы толығырақ айтып берейік.
Бараев атындағы АШҒӨО
2021 жылы АШҒӨО жаздық бидайдың орташа өнімділігі 14,7 ц/га құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 17,4 ц/га болды. Төмендеудің себебі құрғақ климаттық жағдайлар болды, бұл негізгі астық егетін аймақтардағы ауылшаруашылық дақылдарына теріс әсер етті. Салыстыру үшін, өткен жылы Ақмола облысы бойынша орташа өнімділік 9,2 ц/га, ал жалпы республика бойынша – 9,6 ц/га құрады.
Астық өндіру көлемінің және оның құнының өсуі оны сатудан түскен кірісті ұлғайтуға мүмкіндік берді. 2021 жылы 2017 жылмен салыстырғанда өсім 54%-ды құрады (2017 жылы – 271 млн 306 мың теңге, 2021 жылы-503 млн 385 мың теңге.
Тақырып бойынша оқу: Бараев орталығындағы бидай түсімі 15 кг/га-ға жақындады
Бұл ретте ауыл шаруашылығы дақылдарын өндірудің өзіндік құны кірістердің өсуі аясында 2021 жылы 2019 жылмен салыстырғанда 12% - ға төмендеді.
АШҒӨО таза пайдасы 2017 жылы 15 млн теңгені, 2020 жылы - 51,9 млн теңгені, 2021 жылы - 134,4 млн теңгені құрады.
Орталықты қаржыландыру да өсуде, ол өткен жылы 1 млрд 271,4 млн теңгені құрады (2020 жылы - 1 млрд 59,4 млн теңге).
Ағымдағы жылы АШҒӨО жанынан тәжірибелік және зертханалық сабақтар өткізуге арналған Халықаралық құзыреттілік орталығын, білім беру орталығын, суармалы егіншілік полигоны мен дәл полигонын құру бойынша жұмыс жоспарлануда.
Солтүстік Қазақстан АШТС
СҚ АШТС ғалымдары өткен жылы құрғақшылыққа қарамастан, дәнді-бұршақты дақылдар бойынша 15 жыл ішінде рекордтық өнім алды - 20,2 ц/га. Салыстыру үшін, Солтүстік Қазақстан облысы бойынша өнімділік 10,8 ц/га құрады.
Зығыр өнімділігі 12,5 ц/га (2020 жылға қарай+30%), арпа - 37 ц/га (+20%), бидай - 24 ц/га (+5%) жетті. Алғаш рет тритикале егілді (өнімділігі 38,2 ц/га), "Семеновна" бидайы - 25 ц/га, "Айна" бидайы - 33 ц/га.
Тақырып бойынша оқу: Ғылыми тәсіл СҚ АШТС жоғары өнімділігін қамтамасыз етті
СҚ АШТС бюджеттік қаржыландыру 2021 жылы 56,5 млн теңгені құрады, 2020 жылы ол 30,3 млн теңге деңгейінде болды.
АШТС-дағы ғылымның негізгі құралдарын жаңартуға 2021 жылы 9,7 млн теңге, 2021 жылға қарай өсім - 197% (4,9 млн теңге) жұмсалды. 12 бірлік ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтары сатып алынды, оның ішінде өнімділігі сағатына 8 тонна, құны 357 млн теңге болатын ПЕТКУС тұқым тазалау желісі іске қосылды.
Өткен жылы АШТС тұқымдарды сату көлемі бірден 60%-ға өсті, нәтижесінде сауда дебиторлық берешекті 28%-ға төмендетуге мүмкіндік туды. Бұл ретте ұзақ мерзімді берешектің үлесі (12 айдан астам) 50%-дан 29%-ға дейін төмендеді. 2019 жылы 4 377 тонна бидай тұқымы, 2020 жылы - 4 103 тонна, 2021 жылы - 6 678 тонна сатылды.
СҚ АШТС пайдасы 2019 жылы 102 млн теңгені, 2020 жылы – 187 млн теңгені, ал 2021 жылы - 956 млн теңгені құрады.
Ағымдағы жылға арналған АШТС жоспарында - жаздық тритикаледе және сыра қайнататын арпада суармалы егіншілік технологиясын пысықтау. Сондай-ақ, жеміс-жидек бағытындағы тәлімбақ (алма, таңқурай, үшқат) құру жоспарлануда.
Мал шаруашылығында ІҚМ ет бағытын және тауарлы жылқы шаруашылығын дамыту жалғастырылады.
Орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ҚазҒЗИ
ҒЗИ-да ғылыми тәжірибелік-эксперименттік орман тәлімбағын құру басталды. ҚР президентінің тапсырмасына сәйкес, Қазақстанда бес жыл ішінде орман қорында 2 млрд ағаш және елді мекендерде 15 млн ағаш отырғызылады.
Осы міндетті іске асыру үшін елді мекендерді көгалдандыру үшін Солтүстік және Орталық Қазақстанның топырақ-климаттық жағдайларына бейімделген интродуценттердің отырғызу материалын өсіру үшін 4 га алаңда арборетум аумағында тәлімбақ құрылады.
ҒЗИ қаржылық қызметіне келетін болсақ, 2019 жылы оның шығыны 26 млн 508 мың теңгені құрады. 2020 жылы институт 27 млн 403 мың теңге, ал 2021 жылы - 25 млн 985 мың теңге мөлшерінде пайда тапты.