Қазақстанда спорттық жылқылардың қазақ тұқымын өсірумен айналысады
ҚР Парламенті Мәжілісі қазақтың спорттық бағыттағы жылқы тұқымын сақтауға және өсімін молайтуға бағытталған түзетулерді мақұлдады.
Заң жобасының негізгі мақсаты – отандық спорттық жылқылардың тұқымын қалпына келтіру және мемлекеттік қолдау есебінен олардың асыл тұқымдық сипаттамаларын жақсарту.
Мәжілісте атап өткендей, заң жобасының мақсаты қостанайлық жылқы тұқымының генофондын сақтау, сондай-ақ оның асыл тұқымды қасиеттерін жақсарту және мал басын көбейту үшін селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстар жүргізу болып табылады.
Ол үшін «асыл тұқымды мал» және «тұқым стандарты» ұғымдарына өзгерістер енгізіледі, оларға сәйкес жылқылардың өнімділігі, ептілігі, төзімділігі сияқты пайдалы қасиеттері тұқым стандартына жатады.
Бұдан басқа, түзетулер асыл тұқымды орталықтардың шетелдік селекцияның спорттық бағытындағы асыл тұқымды айғырларды сатып алуын, асыл тұқымды аналық мал басымен селекциялық-асыл тұқымдық жұмысты жүргізуді, сондай-ақ оларды күтіп-бағу жөніндегі шығындарды өтеуді көздейді.
Respublica партиясы фракциясының жетекшісі Айдарбек Қожаназаровтың айтуынша, 1969 жылы елімізде Қостанай тұқымды 44 мыңнан астам жылқы тіркелген, яғни таза тұқымды жылқылардың жалпы санының 9,7%-ы. Алайда, бүгінде олардың ресми тіркелген саны 270 бастан аспайды, ал адай жылқыларының саны небәрі 1300 басты құрайды.
«Қазақстанда сүт және ет бағытындағы жылқыларды өсіру бөлігінде мал шаруашылығына қолдау көрсетіледі. Бірақ асыл тұқымды жылқылардың спорттық дамуына ешқандай қолдау көрсетілмейді. Ең өкініштісі - біздің ұлттық спорт түрлерімізде біздің спортшылар қырғызстандықтардан, ресейліктерден, басқа елдерден сатып алынған атқа мінуге мәжбүр, ең жақсы жылқылар Өзбекстанға кетеді. Біз қазақ жылқыларының бұрынғы даңқын қалпына келтіру үшін заң жобасын бастадық. Атап айтқанда, біз екі тұқымды бөліп көрсетеміз: өз құндылығын дәлелдеген Қостанай және Адай. Асыл тұқымды жылқыларды қолдау және өсіру арқылы ұлттық спорт түрлерін дамыту қазақ мәдениеті мен дәстүрлерін дамытуға жақсы серпін береді», - деді Қожаназаров.
Заң жобасымен ҚР «Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы» және «Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы» заңдарына өзгерістер енгізіледі. Түзетулер шетелдік селекцияның асыл тұқымды орталықтарында спорттық бағыттағы асыл тұқымды айғырларды сатып алуды, асыл тұқымды аналықтармен селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстарды жүргізуді, күтіп-ұстауға арналған басқа да шығыстарды субсидиялау жолымен қолдауды көздейді.