Қазақстандық бидайдың бағасы жарты жылда 100 долларға төмендеді
Қазақстандық бидайдың экспорттық бағасы былтырғы деңгейге дейін төмендеді, дегенмен фермерлердің шығындары ЖЖМ, қосалқы бөлшектер, агрохимия және басқа да өндіріс құралдарының қымбаттауына байланысты бірнеше есе өсті.
Орта Азия елдері үшін қазақстандық бидайдың құны (DAP Сарыағаш) тоннасына 315$ құрайды. Бұл 23-25% глютені бар 3 класты астық. Сонымен қатар, hi pro бидайы (жоғары глютенді) тоннасына 323-326 доллардан сәл қымбатқа түседі. Бір жыл бұрын да осындай бағалар болды, ал осы маусымда олар тоннасына 420-425 долларға дейін көтерілді. Бағаның төмендеу факторлары Қазақстандағы өзінің жоғары өнімі де, Ресейден арзанырақ астықтың ағыны да болды.
Қазақстандық ауыл шаруашылығы шикізатын негізгі сатып алушы Өзбекстан болып табылады.
Сонымен қатар, бүгінде Сарыағаш станциясындағы ресейліктер өзбектерге 17 мың рубльден 3 класты бидай ұсынады ($283). Алайда, бұл құнға транзиттің ішкі теміржол тарифіне үстеме ақы қосу керек - бұл шамамен 4 40, сонымен қатар экспорттық баж, бұл шамамен 5 50 (9 қарашадан бастап 3012 рубль).
Осылайша, ЕАЭО-ға кірмейтін Орта Азия елдерінің сатып алушылары (Қырғызстаннан басқаларының барлығы) шамамен 370 доллардан 3 класты Ресей бидайын сатып ала алады. Әрине, әзірге қазақстандық бидай бәсекелестікті жеңеді, бірақ ресейлік астыққа транзиттік тариф пен экспорттық баждың болуына байланысты ғана.
Тақырып бойынша оқу: Ресей Қазақстандық астықты Орта Азия нарықтарынан шығаруға дайындалуда
Егер Ресей бидайға экспорттық баж салығын алып тастаса, жағдай қазақстандық өндірушілердің пайдасына өзгеруі мүмкін. Орта Азия нарықтарының жоғалуы (бүгінде логистикалық шектеулерге байланысты басқа бағыттармен алмастыру мүмкін емес) экспорт көлемінің азаюына, яғни Қазақстанның ішкі нарығындағы бағаның төмендеуіне алып келеді. Бұл - ел фермерлерінің табыстылығының жоғалуы.
Мысал – Қырғызстан. Мұнда ресейлік астықты жеткізуге 2015 жылдан бастап экспорттық баж салынбайды, сондықтан бұл ел үшін ресейлік және қазақстандық астықтың бағасы бірдей деңгейде. Сонымен қатар, ресейлік астықты жеткізу тарифі транзиттік емес, ал ТМД елдері – бұл сәл төмен.
- Қырғызстанға экспорттау жағдайы өте айқын, - деп атап өтті Қазақстанның Астық одағының сарапшы-ресми өкілі Евгений Қарабанов. – Егер 2015 жылы ЕАЭО-ға кіргенге дейін ел тек қазақстандық астық пен ұнды сатып алса, қазір ресейлік бидай нарықтың үлкен үлесіне ие.
Ресми статистиканың сандары мынадай: егер 2014 жылы Қырғызстан Қазақстанда 450 мың тонна бидай және Ресейде небәрі 21 тонна сатып алса, 2021 жылдың қорытындысы бойынша Ресейде 125 мың тонна және Қазақстанда небәрі 94 мың тонна сатып алынды. Яғни, бүгінде қырғыз нарығы ресейлік астықпен 60% айналысады.