Солтүстік Қазақстанда АӨК субсидиялауға коллапс қауіпі төнуде
Солтүстік Қазақстан облысының әкімі 2022 жылғы желтоқсаннан бастап Айдарбек Сапаров болып табылады, ол бұрын ауыл шаруашылығының бірінші вице-министрі қызметін атқарған. Мұндай тәжірибеге ие болған шенеунік фермерлердің қажеттіліктеріне барынша назар аударуы керек сияқты. Сонымен қатар, ауыл шаруашылығы аймақ экономикасының негізі болып табылады. Бірақ, өкінішке орай, әкімдіктің кінәсінен СҚО фермерлері оларды заңды мемлекеттік қолдауға қол жеткізуден айыратын проблемаларға тап болды.
СҚО аграрлары облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы өз орнында отырмайтынына сенімді, ал облыс әкімі мен оның орынбасарлары ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді субсидиялау жүйесі тап болған проблемаларды жәй ғана елемейді. Өтінімдерді қабылдаудың электрондық жүйесі жұмыс істемейді немесе бюджетте ақша жоқта емес мәселе - жоқ, мәселе минералды тыңайтқыштарды субсидиялауға берілген өтінімдерді қарауды ұйымдастыруда.
ElDala.kz порталы мамыр айының соңында бұл мәселеге назар аударған болатын: СҚО ауыл шаруашылығы басқармасы БМСАЖ жүйесі арқылы келген өтінімдерді қарау үшін тек екі маман бөлді. Мамандар аптасына бес күн сағат 10-нан 18-ге дейін жұмыс істеді. Орташа алғанда, олар күніне 20 өтінімді қарастыра алды. Күніне 150-ден астам өтінім келіп түссе де! Осылайша, басқарма өтінімдерді қараудың барлық нормативтік мерзімдерін бұзатын кезек құрды (үш күннен аспайды).
Тақырып бойынша оқу: Мәжілісмендер ауыл шаруашылығы министрлігін БМСАЖ сәтсіздіктері үшін жазалағысы келеді
Маусым айының басында жағдай одан әрі күрделене түсті, өйткені минералды тыңайтқыштарға гербицидтерге өтінімдер қосылды. Қазір тыңайтқыштар бойынша күніне 7-8 өтінім қарастырылуда.
СҚО ауыл шаруашылығы басқармасы басшылығы тарапынан мамандарға жүктемені сауатсыз жоспарлау 10 маусымдағы жағдай бойынша минералды тыңайтқыштар бойынша 1014 өтінім қаралмағанына әкелді. Осыған қарамастан, шенеуніктер қосымша адамдарды жұмысқа тартуды жоспарламайды. Шамасы, олар процесті жылдамдатуды қажет деп санамайды.
Сонымен қатар, бұрын қателіктерге байланысты субсидия алудан бас тартылған фермерлерден жаңа өтінімдер де түсуде. Олар қателерді түзетіп, қайта өтініш береуде, бұл кезекті одан әрі арттырады.
Егер СҚО ауыл шаруашылығы басқармасының қазіргі жұмыс қарқыны сақталса, бүгінгі таңда қолда бар 1014 өтінім 2023 жылдың 16 желтоқсанына дейін ғана қаралатын болады. Ал 2023 жылдың 10 маусымынан кейін келіп түскен өтінімдер 2024 жылы қаралады.
Бұл нені білдіреді? Қаржыгерлер жыл соңында қаралған өтінімдердің көп бөлігі бойынша төлемдер жүргізуге үлгермейді. СҚО АӨК-ні мемлекеттік қолдау үшін мақсатты түрде бөлінген бюджет қаражатын игере алмайды. 2023 жылғы қаражаттың игерілмеуіне байланысты өңір 2024 жылғы жоспардағы республикалық қазынадан түсетін түсімдерден айырылуы әбден мүмкін. Тыңайтқыштарды 2023 жылдың төртінші тоқсанында және 2024 жылы сатып алған фермерлер жаңа проблемаға тап болады - "облыс бюджетінде ақша жоқ".
Тақырып бойынша оқу: Әлтаев Мырзахметовтан 135 мың долларға пара алды - Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі
СҚО ауыл шаруашылығы басқармасының қолайсыз әрекеттері және әкімдік тарапынан жағдайды елемеу агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік қолдау жүйесінің осындай күйреуіне әкеледі.
Солтүстік Қазақстан фермерлерінде бұл мәселеге ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі назар аударады деген үміт бар. Еліміздің ірі аграрлық өңірінің ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерін субсидиясыз қалдырмау үшін жағдайға Ербол Қарашөкеевтің өзі араласуы қажет сияқты.