Вице-премьер фермерлерден жерді алу туралы талаптарды қайтарып алуды ұсынды

Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардан ауыл шаруашылығы жерлерін қайтару Үкіметте талқылау тақырыбына айналды. Аграрийлерге қарсы талап қоюдың себебі - әкімдіктер жерді заңнама талап еткендей байқау шеңберінде берген жоқ. Талап-арыздар әкімдіктердің 2009-2023 жылдар аралығында қабылданған шешімдері бойынша беріледі, бұл ретте заңнаманың сол кезеңде норманың әртүрлі түсіндірілуін туғыза отырып, бірқатар дәлсіздіктер болғандығы назарға алынбайды, деп хабарлады «Атамекен» ҰКП баспасөз қызметі.

ҰКП ауыл шаруашылығы жерлерін тек байқаулар арқылы бөлу туралы бап Жер кодексіне 2018 жылы ғана енгізілгенін түсіндірді. Бұған дейін Кодексте ерекше жағдайлар қарастырылған: инвестициялық жобалар мен аумақтарды дамыту бағдарламаларына енгізілген жобаларды іске асыру үшін байқаудан тыс жерлер берілуі мүмкін. Инвестициялық жобалар үшін учаскелерді байқаудан тыс беру Жер кодексінде 2009 жылдан бастап қарастырылғанына қарамастан, тиісті ережелер тек 2022 жылы бекітілді.

«2022 жылға дейін берілу үшін бекітілген критерийлер мен түсінікті шарттардың болмауы жергілікті жерлерде әртүрлі құқық қолдану тәжірибесіне әкелді. Бүгінде бақылау-қадағалау органдары әкімдіктердің шешімдерін заңсыз деп таниды, сондай-ақ белгілі бір нормаларды өз жолымен түсіндіреді», - деп атап өтті Атамекенде.

Осылайша, жерлер бөлініп, игерілді, аграрлық кәсіпорындарды іске қосуға қаражат инвестицияланды, несиелер мен субсидиялар берілді, бірақ қазір фермалар жабылуға мәжбүр.

«Осы учаскелерде кәсіпкерлер тұрғызған ғимараттар мен құрылыстардың, ауыл шаруашылығы жануарларының, техниканың, жалпы зардап шеккен шаруашылықтар мен кәсіпорындардың қызметінің тағдыры белгісіз болып қалады. Бірақ олардың көпшілігі өңірлерде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, ауылда жұмыс орындарын құрады, соңында айтарлықтай салық төлейді және өңірлердің экономикасын қолдайды», - деп атап өтті «Атамекен» басқарма төрағасының орынбасары Мұрат Әмірин.

Ұлттық палатада адал бизнес заңдардың жетілмегендігі мен жергілікті мемлекеттік органдардың қателіктері үшін жауап бермеуі керек деп санайды.

Жоғарғы сот өкілінің айтуынша, соттар жерді алып қою туралы дұрыс шешім қабылдайды, өйткені оларды бөлу кезінде бұзушылықтар бар. Сонымен бірге ол заңды шешімдер әрқашан әділ бола бермейтінін атап өтті. Бұл жағдайда мемлекеттік органдардың іс-әрекеттеріне байланысты бизнестің шығындары сот арқылы өтелуге жатады. Тиісінше, жер инспекцияларының талап қою бойынша жұмысының орындылығы туралы мәселе қойылуы тиіс.

Осыған байланысты «Атамекенде» жергілікті бюджеттердің кәсіпкерлердің шығындарын өтеу қабілеті туралы мәселе көтерілді. Ресми деректер бойынша, тек 2022-2023 жылдар аралығында әкімдіктердің 1 210 шешімі жойылды, ал жекелеген шаруашылықтар бойынша залал бюджет толық көлемде жаба алмайтын бірнеше миллиард теңгеге жетуі мүмкін.

Кеңес қорытындысы бойынша вице-премьер Нұрлан Байбазаров ҰКП-ның осы мәселені Жоғарғы Соттың, Бас прокуратураның және басқа да мүдделі мемлекеттік органдардың қатысуымен қарау жөніндегі жұмыс тобын құру туралы ұсынысын мақұлдауды тапсырды. Ауыл шаруашылығы министрлігіне өзінің аумақтық бөлімшелеріне осындай істер бойынша барлық талаптарды қайтарып алуды және жұмыс тобы мәселені шешу бойынша нақты ұсыныстар әзірлегенге дейін оларды енгізу тәжірибесін тоқтата тұруды ұсыну тапсырылды.

«Бұл мәселе Қазақстан жүргізіп отырған экономикалық саясатқа қайшы келеді, өйткені бүгінде ауыл шаруашылығы саласына үлкен үміт артылып отыр және одан елдің экономикалық өсуіне нақты үлкен үлес күтілуде. Ол үшін Үкімет осы саланы қаржыландыруды бірнеше есе арттырады, ауыл шаруашылығы үшін қолайлы салық режимі жұмыс істейді. Ауыл шаруашылығына субсидиялар, жеңілдетілген несиелер бөлінеді, сәйкесінше даму институттары мен бюджеттік субсидиялардың несиелік тәуекелдері бар, олар біржола жоғалады. Сонымен қатар, жергілікті жерлерде ауыл шаруашылығы экономиканың, жұмыс орындарын құрудың және азық-түлік қауіпсіздігінің негізгі драйвері болып табылады», –  деп атап өтті Нұрлан Байбазаров.