Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстанда киіктерді атуды қайта бастауға ниетті
27 мая 2025
Экология және табиғи ресурстар министрлігі осы аптада Үкіметке киіктердің санын реттеуді қайта бастау туралы ұсыныс енгізуді жоспарлап отыр. Алдын ала есептеулер бойынша, төлді қоса алғанда, Қазақстанда дала бөкендерінің саны 5 млн-нан асты. Бұл туралы Мәжілістегі Аграрлық мәселелер жөніндегі комитеттің отырысында экология және табиғи ресурстар вице-министрі Нұркен Шарбиев мәлімдеді.
«Қазіргі уақытта Зоология институты биологиялық негіздеме дайындауда, оның негізінде біз осы аптада Үкіметке тұрақты пайдалануға көшу туралы немесе қарапайым сөзбен айтқанда, биологиялық негіздемеге сәйкес киіктердің белгілі бір санын жою туралы ұсыныс енгіземіз», - деді Нұркен Шарбиев.
Оның айтуынша, шешімді пысықтау кезінде 2023 жылғы тәжірибе ескеріліп, ұшалардың бүлінуіне жол бермеу үшін жануарларды шығарудың тиімділігі артады. Атуға рұқсат беру ет комбинаттарының қайта өңдеуге арналған өтінімдері ескеріле отырып жүргізілетін болады.
Сондай-ақ, Нұркен Шарбиев жеті өңірде фермерлерді қолдау үшін әкім орынбасарларының басшылығымен жедел штабтар құрылғанын атап өтті. 2025 жылы киіктердің көші-қон аудандарында ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді патрульдеуге 568 адам және 261 бірлік техника жұмылдырылды.
«Бұл күштер жеткіліксіз, жергілікті атқарушы органдар мен фермерлер тарапынан күзет санын көбейту қажет», - деді вице-министр.
Ақмола облысындағы «Сепе-1» ЖШС бас директоры Ғалымжан Сахановтың айтуынша, қазір егістік алқаптарды патрульдеу шаруалардың қолынан келетін жалғыз нәрсе, бірақ техника мен адамдар мыңдаған табынға әсер ете алмайды.
«Облысымыздың тек үш ауданының аумағында киіктер 300 мың гектардан астам егіс алқаптарын бүлдірді, миллиардтаған шығын келтірілді. Біздің шаруашылығымызда шамамен 20 мың га зардап шекті. Жеңіл көліктер мен мотоциклдердің 10 бригадасы оларды егіс алқабынан шығарып, егінді аман алып қалуға тырысып жатқанына бүгін бесінші күн. Адамдар шекті деңгейде жұмыс істейді, таңнан түнге дейін көлік жүргізеді. Мыңдаған киіктердің табынын көліктер де, дыбыстық сигналдар да, өзендер де тоқтатпайды. Олармен егістікте кездескенде адамды үрей билейді. Бізді нанмен қамтамасыз етіп отырған фермерлер өздерінің қауқарсыздығын көріп отыр», - деді Ғалымжан Саханов.
Ол шаруалардың бүлінген алқаптан өнім алмайтынын атап өтті. Сонымен қатар, барлық фермерлердің несиелері мен міндеттемелері бар және күзде оларды өтеу мәселесі туындайды.
Өз кезегінде Батыс Қазақстан облысының «Мұқадес» ШҚ басшысы Ақылбек Сағитов өңірдегі киіктердің ағынынан мал шаруашылығы зардап шегетінін, жайылымдар мен шабындықтар тапталып жатқанын хабарлады. Мал өсіру ауылдарда негізгі табыс көзі болып табылады және ауыл шаруашылығын дамыта алмай, адамдар көшу туралы ойлана бастайды. Бұл ретте БҚО-да республика бойынша ІҚМ-нің 45%-ы өсіріледі. Егістіктердің бүлінуінен бөлек, эпизоотиялық жағдай ушығып барады. Халықтың өсуімен табиғи себептерден өлген киіктердің саны да артып келеді. Олар кәдеге жаратылатын мал қорымдары толған, ал онсыз да жетіспейтін ветеринарлық дәрігерлер дала бойынша өлекселерді жинауға мәжбүр. Мұның бәрі саладағы онсыз да жинақталған мәселелерді ушықтырады.
Мәжілістегі талқылау барысында киіктердің санын реттеу ауыл шаруашылығы алқаптарының бүліну қаупін азайтып қана қоймай, сонымен қатар нарыққа арзан әрі экологиялық таза ет жеткізуді қамтамасыз ететіні атап өтілді.
