Мәжілісте экспорттық жеткізілімдердің үзілуі үшін ҚТЖ-ны жауапкершілікке тарту ұсынылды
Қазақстанның экспорттаушылары ҚТЖ компаниясы кезең-кезеңімен енгізетін вагондарды тиеуге қойылған шектеулерге байланысты шығынға ұшырайды. Бұл ретте ұлттық компанияның өзінде тасымалдау процесін ұйымдастыруда жүйелілік жоқ, ал транзиттік жүктерге басымдық беріледі. AMANAT партиясының фракциясы саладағы жүйелік мәселелерді шешуге бағытталған заңнамалық түзетулер дайындады. Бұл туралы Мәжіліс депутаты Юлия Кучинская премьер-министрдің бірінші орынбасары Роман Склярға сауалында мәлімдеді.
Депутат атап өткендей, ұлттық оператор жыл сайын «Теміржол көлігі туралы» ҚР заңының 35-бабының «тасымалдауға кедергі келтіретін өзге де мән-жайлар» деген анық емес нормасына сілтеме жасай отырып, тасымалдарға уақытша шектеулер енгізеді. Мысал ретінде ол қазан айының соңында Орталық Азия елдеріне жөнелтілген қазақстандық астық вагондары осы уақытқа дейін межелі станцияларға жетпегенін атап өтті.
«Оператор кез-келген жүйесіз, жеткізілім маусымдығын және басқа факторларды ескерусіз тікелей және нүктелік тыйымдарды енгізеді. Сарапшылар қазақстандық тасымалдаушыларға зиян келтіре отырып, транзиттік құрамдарға қатысты негізсіз басымдыққа нұсқайды. ҚТЖ шектеулері негізінен отандық компаниялар үшін қолданылады, ал тасымалдау жөніндегі ұлттық оператордың көрсеткіштері транзиттік жүктер есебінен өсуде», - деді Юлия Кучинская.
Бұл ретте, оның айтуынша, бизнеске бұзушылықты оператордың өзі жасағанын ескермей, «технологиялық процесті бұзғаны» үшін жауапкершілік жүктеледі. Нәтижесінде тасымалдаушылар айыппұлдар, тұрып қалғаны үшін төлемдер және жүктерді сақтау және басқалары түрінде күтпеген шығындарды көтереді.
Депутаттың айтуынша, тағы бір жүйелі мәселе - инфрақұрылымдық және логистикалық операциялардың сәйкес келмеуі. Атап айтқанда, Сарыағаш станциясының бағытында 9 мыңға жуық вагон жиналды. ҚТЖ жүктерді тасымалдауға тыйым салуды енгізуге мәжбүр болды.
«Жылжымалы құрамды бөлудің бірыңғай реттеуші саясаты, әдістемесі мен тәсілдері жоқ. Аталған фактілер елдің экспорттық әлеуетіне теріс әсер етеді. Отандық тасымалдаушылар, өндірушілер экспорттық келісімшарттардың бұзылуына және шетелдік сатып алушылар тарапынан айыппұлдарға, логистикалық шығындардың өсуіне, қазақстандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің төмендеуіне тап болады. Ұлттық ауқымда біз Қазақстанның жеткізуші және транзиттік ел ретіндегі беделіне нұқсан келтіру, бәсекелес елдерге жүктердің кетуі, экспорттық баждар мен салықтардың жоғалуына байланысты бюджет шығындары және отандық өндірістің, соның ішінде өңдеудің шығындарының артуы сияқты тәуекелдерге тап боламыз», - деп атап өтті Юлия Кучинская.
Осыған байланысты Мәжіліс депутаттары қажет деп санайды:
- жүктерге басымдық берудің тұрақты қағидаларын енгізу және қазақстандық тасымалдаушылардың өткізу қабілетіне кемсітусіз қол жеткізуін қамтамасыз ету
- Деректерді міндетті түрде жария ету арқылы жылжымалы құрамды бөлудің және технологиялық кідірістердің ашықтығын қамтамасыз ету.
- Оператор жасаған технологиялық бұзушылықтардың салдарын бизнеске ауыстыруды болдырмау арқылы тараптардың жауапкершілігін теңестіру.
- Көлік ағындарын цифрландыру және инфрақұрылымдық және логистикалық операцияларды, соның ішінде шекара тораптарын бақылауды синхрондау.
- Вагондардың жиналуын болдырмау үшін жүктемені болжау және бақылау үшін цифрлық құралдарды енгізу.
«Біздің фракция өз тарапынан «Теміржол көлігі туралы» салалық заңдағы құқықтық белгісіздікті жоюға, сондай-ақ оператордың жеткізілімдерді бұзғаны үшін жауапкершілігін күшейтуге бағытталған түзетулер пакетін дайындады», - деп қорытындылады Юлия Кучинская.