ҚР-дағы жайылымдардың көпшілігі жер кадастрының мемлекеттік жүйесіне бекітілмеген
Қазақстандық агробизнес қателігі 70% - ға дейін жететін ауыл шаруашылығы алқаптарының ғарыштық мониторингін тоқтата тұруды талап етуін жалғастыруда. Бұл бағытта пилоттық жоба кезінде пайдаланылған суреттердің сапасынан бастап мемлекеттік органдардың деректер базасындағы мәліметтердің айырмашылығына дейін проблемалар көп. Бұл ретте Жерді қашықтықтан зондтау жүргізетін "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы мемлекеттік органдарға 100% дейінгі дәлдікпен суретке түсіруді ұсынады.
Кеше өткен брифингте Аэроғарыш комитетінің төрағасы Баубек Оралмағамбетов айтып өткендей, "Атамекен" палатасы бұрын айтқан 70% қателікпен түсірілген суреттерді "Қазақстан Ғарыш Сапары" компаниясы ұсынбаған.
"Егер "Қазақстан Ғарыш Сапары" жүргізетін ғарыштық мониторинг туралы айтатын болсақ, онда дәлдік айтарлықтай жоғары, орынға шыққанға дейін 97-98% деңгейінде. Орынға шығып, кейбір параметрлерді нақтылағаннан кейін бұл іс жүзінде 100% нәтиже. Сондықтан бұл ғарыштық мониторинг "Қазақстан Ғарыш Сапары" аясында емес, басқа платформамен жүргізілген шығар. Мен мұны тек Qoldau платформасы деп болжай аламын, бірақ олардың қаншалықты сапалы жұмыс істейтіні туралы түсінік беру менің тарапымнан сәл дұрыс емес", - деді Аэроғарыш комитетінің басшысы.
Тақырып бойынша оқу: Qolday жүйесі космомониторингті сәтсіз аяқтады
Ол "Қазақстан Ғарыш Сапары" ғарыштық түсірілімдерін алу үшін мемлекеттік органдар техникалық тапсырмаларды Аэроғарыш комитеті арқылы жіберетінін түсіндірді. Әрі қарай жұмыс екі кезеңде жүргізіледі.
"Бірінші кезеңде біз қазақстандық, сондай-ақ шетелдік аппараттардың көмегімен ғарыш түсірілімін жүргіземіз. Екінші кезеңде біз суреттерді тақырыптық өңдеуді және далалық зерттеулерді жүргіземіз. Бұдан әрі бұл жүйе мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі (МЖК ААЖ), ауыл шаруашылығы жануарларын сәйкестендіру (АЖС) және басқалары сияқты ақпараттық дерекқорлармен біріктіріледі. Нәтижесінде біз аналитикалық ақпараты бар түрлі салалар бойынша цифрлық карталар аламыз. Үшінші кезеңде біз барлық ақпаратты геопорталға орналастырамыз. Интернет арқылы мемлекеттік органдар бұл аналитикалық ақпаратты кабинеттен шықпай-ақ ала алады", - деді ол.
Атап айтқанда, АӨК үшін мемлекеттік органдармен жұмыс шеңберінде егін егуден бастап егін жинауға дейінгі ауыл шаруашылығы дақылдарына мониторинг жүргізіледі. Егістік алқаптары, сүрі жер алаңдары, егістіктердің ластану жағдайы және дақылдардың жіктелуі бағаланады, түсімділікке болжам беріледі және егін жинау қарқыны қадағаланады.
Бұдан басқа, жайылымдық жерлерге мониторинг жүргізіледі: олардың жай-күйі, өнімділігі, тозу дәрежесі бағаланады.
"Үш жыл ішінде (2019-2021 жылдар) Біз Қазақстанның 61 ауданына түгендеу жүргіздік. Цифрлық карталар жасалды, оның ауданы 127,7 млн га, бұл еліміздің барлық жайылымдық жерлерінің 68% құрайды. Егер ғарыштық мониторингтің пайдасы туралы айтатын болсақ, бұл талдау жайылымдар үшін жаңа аумақтарды жоспарлаудың тиімді құралы бола алады. Талдау жүргізген кезде біз өте маңызды мәселені таптық: жайылымдардың басым бөлігі МЖК ААЖ мемлекеттік жүйесіне бекітілмеген. 2021 жылы бекітілімі жоқ39,9 млн га жайылымдық жерді анықтадық. Бұл ақпараттық жүйедегі қателіктер, немесе жергілікті атқарушы органдар осы жайылымдар бойынша жүйеге ақпаратты кеш енгізген", - деді Баубек Оралмағамбетов.
Тақырып бойынша оқу: ҚР фермерлері ғарыштық мониторинг қателері салдарынан жерінен айрылуы мүмкін
Ауыл шаруашылығы жерлерін ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингіне келетін болсақ, Аэроғарыш комитеті 2018-2021 жылдар аралығындағы ғарыштық суреттер мұрағатын жинады, МЖК ААЖ, АЖС және жер балансын интеграциялауды жүргізді.
"Біз келесі нәтижелерге қол жеткіздік: егістік жерлер бойынша 22 млн га зерттелді, оның ішінде 685 мың га мақсатсыз пайдаланылғаны анықталды, яғни жер жартылай пайдаланылған кезде немесе егістік жайылым ретінде пайдаланылған кезде. Пайдаланылмай жатқан 1 млн гектардан астам жер анықталды", - деді Баубек Оралмағамбетов.
Сондай-ақ, зерттеу көрсеткендей, 12,5 млн га жайылымға жоғары жүктеме, 7,4 млн га жайылымға төмен жүктеме келеді. Ал АЖС жүйесінде 11,6 млн га бойынша малдың бары көрсетілмеген.