ҚР-да зілзала қауіп-қатерін бақылап-басқаруға байланысты зерттеу жұмыстары басталды
Біріккен Ұлттар Ұйымына қарасты Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) және Жаһандық экологиялық қордың (ЖЭҚ) бірлескен жобасы аясында Қазақстанда климаттың өзгеруіне байланысты зілзала болу қаупін басқару саласында зерттеу жүргізілді. Бұл туралы ФАО баспасөз қызметі хабарлады.
«Табиғи зілзала тәуекелдерін басқару бойынша климаттың өзгеруіне байланысты зілзала қауіп - қатерін азайту және агрометеорологиялық қызметтердің тиімділігін арттыру саласындағы Қазақстанның заңнамасы мен институционалдық тетіктерін өзгерту жөніндегі іс-шараларына жатады және осы саладағы серіктестердің практикалық жұмысында кеңінен пайдаланылатын болады», — деп хабарлады ФАО-да.
ФАО мен ЖЭҚ зерттеу жұмыстары бойынша Қазақстан Үкіметіне құрғақшылықты бақылау мен мониторингілеу үшін қазіргі заманғы құралдарды енгізуге байланысты техникалық көмек көрсетеді. Сондай-ақ ертерек алдын алу, апаттардың болуын азайту және агрометеорологиялық қызметтердің тиімділігін арттыру жүйелеріне назар аудара отырып, қолайсыз факторларды басқарудың ұлттық стратегиясына арналған құралдар дайындалатын болады.
Сарапшылар Ауыл шаруашылығы министрлігі мен ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің аталған саладағы мүмкіндіктеріне талдау жасады. Бұдан басқа, сектораралық жұмыстарды үйлестіру тиімділігі бағаланады және мұмкіндіктерді дамыту жөнінде бірқатар ұсыныстар әзірленетін болады.
ФАО-да атап өткендей, Қазақстан климаттың өзгеруінен туындаған зілзала апаттарына- құрғақшылықтан бастап су тасқындарына дейінгі көптеген жағдайларға ұшырайды. Республика оңтүстігінде өте ыстық және шөлді аймақтан елдің солтүстігінде қысқы кезеңде өте суық дала және орман аймақтарына дейін түрлі климаттық аймақтары бар ауқымды аумақты алып жатыр. Бұл ретте ауыл шаруашылығы саласы табиғи катаклизмдерден жапа шегуі мүмкін.
2015 жылдың сәуір айында Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Ақмола, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстарында 2,5 мың үй жай мен ауыл шаруашылығы алқаптарының үлкен көлемін су басты. 2018 жылдың наурыз айында ШҚО-да Ертіс және Сырдария өзендерінде мұздың еруі салдарынан 287 үй шаруашылықпен қоса су астында қалды. 2018 жылдың желтоқсан айында Сырдария өзеніндегі бөгет бұзылып, Қызылорда облысында 60 гектар жайылым су астында қалды. 2019 жылы Қазақстанның астық егетін аудандарында ыстық күн мен құрғақшылыққа байланысты 3 млн тонна астық жиналды. 2020 жылдың мамыр айында Өзбекстандағы дамбаның жарылуы және Түркістан облысының аумағында Қазақстанға су ағуы салдарынан 7,5 мың га егіс алқабы су астында қалды.
ФАО/ҒЭҚ-тың «Орталық Азия мен Түркиядағы құрғақшылыққа ұшыраған және ауыл шаруашылығы өндірісінің тұздалған ландшафттарында табиғи ресурстарды кешенді басқару» жобасының мақсаты ландшафты құрғақшылыққа ұшыраған және тұз басқан елдердің ауыл шаруашылығында табиғи ресурстарында тәжірибелерімен бөлісу болып табылады.
Жоба, атап айтқанда, өңірде ауыл шаруашылығын жүргізудің қазіргі заманғы ресурс үнемдеуші тәжірибелерін қолдануға ықпал ететін ғылыми — зерттеулерді қолдануды көздейді.
«Климаттың өзгеруі және ауа-райын дәл болжанбауы азық-түлік өндірісіне жаһандық деігейде қауіп төндіріп тұр. Табиғи апаттардың жиі болуын арттырады. Бүкіл әлемдегі ғалымдардың пікірі бойынша, егер қазір дұрыс шешімдер, батыл қадамдар жасалмаса, болашақта климаттың өзгеруіне бейімделу айтарлықтай қиын болып, үлкен күш — жігер мен шығынды қажет етеді деп ескертеді», — деп хабарлады ФАО.