Ұлттық Банк 14% базалық мөлшерлемені сақтап қалды

Фото көзі: ElDala.kz

Қазақстан Ұлттық Банкінің ақша-несие саясаты жөніндегі комитеті базалық мөлшерлемені жылдық 14,00% деңгейінде +/– 1,00 п.т. пайыздық дәлізбен белгілеу туралы шешім қабылдады, тиісінше өтімділікті ұсыну бойынша тұрақты қол жеткізу операциялары бойынша мөлшерлеме 15,00% – ды, ал өтімділікті алу бойынша тұрақты қол жеткізу операциялары бойынша мөлшерлеме 13,00% - ды құрайды. Бұл туралы ElDala.kz Ұлттық банктің баспасөз қызметіне сілтеме жасай отырып хабарлайды.

Шешім қысқа мерзімді және орта мерзімді перспективада инфляция тәуекелдерінің ағымдағы балансын, сондай-ақ Ұлттық Банктің жаңартылған болжамдарын ескере отырып қабылданды.

"Жаңа күйзелістер болмаған кезде базалық мөлшерлеменің осы деңгейі 2024 жылға қарай инфляцияның бірқалыпты төмендеуін қамтамасыз етеді. Ақша-несие жағдайларын қалыпқа келтіру 2023 жылы инфляциялық процестердің баяулауына қарай жүргізілетін болады", - деп есептейді Ұлттық Банкте.

Мамыр айында жылдық инфляция 14% - ды құрап, жеделдетуді жалғастырды. Бұл ретте тұтыну бағалары индексінің барлық компоненттерінің жеделдеуі байқалады. Азық-түлік бағасының өсуі жылдық инфляцияға үлкен үлес қосуды жалғастыруда. Логистикалық жеткізілім тізбегіндегі үзілістер мен тұрақты сұраныс жағдайында жоғары импорттық құрамдас бөлігі бар тауарлар бағасының өсу тенденциясы жалғасты. Реттелетін коммуналдық қызметтер мен ЖЖМ бағасының өсуіне мораторий инфляцияны тежейді.

Айлық инфляция мамыр айында 1,4% – ға дейін баяулауды жалғастырса да (сәуірде-2%), ол әлі де жоғары және орташа тарихи нормадан асады. 

2022 жылғы мамырда бір жылға білікті инфляциялық күтулер 11,7% құрады. Ағымдағы жылдың сәуір-мамыр айларында ағымдағы жылдың наурыз айында күрт өсуден кейін инфляциялық күтулер біршама төмендеді. Бір жылдың мүмкіншілігінде бағаның өсуін күткен респонденттер мұны азық-түлік бағасының қымбаттауымен байланыстырды. Инфляцияны қабылдау да жоғары деңгейде сақталады.

Баспасөз қызметінің мәліметінше, 2022 жылдың қаңтар-сәуірінің қорытындысы бойынша ЖІӨ өсімі 4,4% құрады. Шикізатқа әлемдік бағаның өсуі және карантиндік шектеулерді алып тастау аясында экономиканың барлық негізгі салалары жоғары өсу қарқынын көрсетеді.

Тұтынушылық сұраныс көрсеткіштері оң динамиканы көрсетеді. Осылайша, ағымдағы жылдың сәуір айында елдегі қаңтар оқиғаларына байланысты айтарлықтай құлдыраудан кейін бөлшек тауар айналымының өсуі қалпына келтірілді. Атап айтқанда, ағымдағы жылдың бірінші тоқсанында теріс аймақта болған азық-түлік тауар айналымы қалпына келтірілді.

Ұлттық Банкте әлемдік экономиканың бұрын болжанғанға қарағанда әлсіз өсуі күтіліп отыр. 2022-2023 жылдары әлемдік экономика 3,6%-ға ұлғаяды (ХВҚ-ның 2022 жылға арналған алдыңғы болжамы - 4,4%, 2023 жылға - 3,8%).

ФАО азық-түлік бағаларының индексі екінші ай қатарынан аздап төмендегеніне қарамастан, ағымдағы жылдың мамыр айында 157,4 тармақты құрап, рекордтарға жақын деңгейлерде қалып отыр. Мамыр айында өсімдік майларына, сүт өнімдеріне және қантқа бағаның төмендеуі байқалды. Сонымен қатар, астық пен ет бағасының индекстері өсті.

Әлемдік нарықта мұнайдың жоғары бағасы Ресейден келетін ЕО-ның ішінара эмбаргосымен қамтамасыз етіледі және сонымен бірге коронавирустың таралуына байланысты Қытайда қайта карантиннен қорқады. 2022 жылы мұнайдың орташа бағасы шамамен 100 АҚШ долларын баррель үшін құрайды, ал 2023 жылы-90 АҚШ долларына жуық баррель үшін құрайды деп болжануда. Халықаралық ұйымдардың болжамдары мен мұнай бағасының одан әрі траекториясына әсер ететін факторларды ескере отырып, базалық сценарий бойынша Brent маркалы мұнайдың бағасы 90 АҚШ доллары деңгейінде баррель үшін болжамды мүмкіншіліктің соңына дейін анықталды.

Ұлттық Банктің жаңартылған болжамдары бойынша Қазақстанда 2022 жылы экономика өсімі 2,8-3,8% деңгейінде қалыптасады. 

2023 жылы ЖІӨ-нің өсу қарқынын 3,5% -4,5% - ға дейін жеделдету болжанып отыр. Экономикалық өсуге экономикадағы белгісіздіктің төмендеуімен бірге экспорттық және импорттық жеткізу тізбегінің күтілетін қалыпқа келуі, ОПЕК+ шеңберіндегі шектеулердің әлсіреуіне және мұнай өндіруші елдер мәмілесінің болжамды аяқталуына байланысты 2022 жылмен салыстырғанда энергия ресурстарын өндіру көлемінің едәуір ұлғаюы ықпал ететін болады. Ішкі сұраныстың оң серпінін сақтау да қолдау көрсетеді.

2024 жылы күйзелістердің теріс әсерінің сарқылуы және ірі мұнай-газ жобаларын іске асыруды ескере отырып, мұнай өндірудің елеулі ұлғаюы аясында экономиканың өсуін жалғастыру болжанып отыр.

Баспасөз қызметі базалық мөлшерлеме бойынша ағымдағы шешімді ескере отырып, 2022 жылдың соңына қарай инфляция 13-15% деңгейінде болжанып отырғанын хабарлады. Сыртқы және ішкі азық-түлік нарықтарындағы бағалардың серпінін ескере отырып, азық-түлік өнімдері бойынша бағаның ең көп өсуі күтіледі.

2023 жылы инфляция 2022 жылдың жоғары базасын есептеуден кету, базалық мөлшерлеме бойынша қабылданған шешім, сыртқы инфляциялық қысымның біртіндеп төмендеуі және іске асыруға жоспарланған контрциклдік бюджет ережесі аясында біртіндеп 7,5-9,5% - ға дейін баяулайды. 2024 жылы сыртқы да, ішкі де жаңа күйзелістер болмаған кезде инфляция әлі де таргеттелетін дәлізден тыс болады, бұл ретте оның жоғарғы шекарасына қарай баяулауы болжанады.

Естеріңізге сала кетейік, Ұлттық Банк сәуір айында базалық мөлшерлемені 14% - ға дейін көтерді.