Қазақстан бір жылда 2 млн тоннаға жуық Ресей бидайын импорттады
Ауыл шаруашылығы министрлігі бидайды автокөлік, су және теміржол көлігімен әкелуге тыйым салу туралы бұйрықтың жобасын әзірледі. Тыйым Сыртқы сауда саясаты мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның шешімі бойынша жарты жыл мерзімге белгіленеді.
Ресей бидайын автокөлікпен әкелуге тыйым салуды Қазақстан 2023 жылғы 10 сәуірде енгізді, содан кейін тыйым салуды енгізумен және теміржол арқылы әкелуге сол мерзімге ұзартылды. Бидай жазғы навигация кезеңінде су жолымен келе бастағанын ескере отырып, ВАК шектеулерді ұзарту туралы жаңа шешім қабылдады.
Бидайды темір жол арқылы ҚР ұн тарту және құс шаруашылығы кәсіпорындарының атына жеткізуге рұқсат етіледі, олардың тізбесін Ауыл шаруашылығы министрлігі бекітеді. Барлық импортталған бидай ішкі немесе сыртқы нарықтарда сату құқығынсыз кәсіпорындардың өз қажеттіліктері үшін пайдаланылуы керек.
Ауыл шаруашылығы министрлігінде түсіндірілгендей, Қазақстанда 2023 жылы дәнді дақылдардың жалпы жиналуы 17,1 млн тоннаны, оның ішінде бидай - 12,1 млн тоннаны құрады. 1 наурызда астық қоры 11,5 млн тоннаны құрады. Оның ішінде Азық-түлік корпорациясы 350 мың тонна жемдік астық сатып алды.
«Осылайша, ішкі нарықта азық-түлік және жемдік астықтың жеткілікті қоры бар. Сонымен бірге Ресей Федерациясынан астықтың қосымша түсімі жалғасуда, бұл ішкі нарықтағы сұраныстың төмендеуіне және бағаның төмендеуіне әкеледі», - деп атап өтті АШМ.
Ведомствоның мәліметінше, 2023 жылы Ресейден бидай импорты 1,9 млн тоннаны құрады - 2022 жылғы деңгейден 31%-ға артық (1,46 млн тонна), оның ішінде жұмсақ бидай 1,8 млн тонна әкелінді (2022 жылы - 1,39 млн тонна). ҚТЖ деректері бойынша қаңтар айында Ресей Федерациясынан темір жол арқылы 174 мың тонна бидай әкелінді, бұл 2023 жылғы деңгейден 35%-ға артық (127,8 мың тонна). Бұл ретте импорттаушылар ай сайын ҚТЖ-ға көлемі 500 мың тоннадан астам бидай әкелуге арналған өтінімдер жоспарларын ұсынады.
Сонымен қатар, жазғы навигация кезінде су көлігімен 29 мың тонна бидай әкелінді.
«Импорттың өсуі санаттан тыс бидайды сату мәселесін одан әрі қиындатады. Астықты өткізу нарығының болмауы ауыл шаруашылығы өндірушілерінің қаржылық жағдайының нашарлауына алып келеді, бұл 2024 жылғы егіс науқанының бұзылуына әкелуі мүмкін», - деп атап өтті АШМ.
Осыған байланысты алты ай мерзімге автокөлік, теміржол көлігімен бидай импортына тыйым салынды. Тыйым Қазақстаннан тыс жерлерде басталатын және аяқталатын транзиттік теміржол тасымалдарына қолданылмайды.