Үш жыл ішінде Қазақстанда астық өңдеу бойынша 13 жоба жүзеге асырылады
Қазақстанда 2024-2026 жылдар кезеңінде астық өңдеу бойынша 13 жобаны іске асыру жоспарлануда. Бұл туралы ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.
ҚР АШМ агроазық-түлік нарықтары және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу департаментінің директоры Назгүл Хатепованың айтуынша, астық өңдеумен ұн, жарма, макарон және басқа да өнімдер өндіретін 350 кәсіпорын айналысады. Ұн өндірісі (3,2 млн тонна) ішкі тұтынудан асып түседі және экспорттық жеткізілім көлемі бойынша (1,9 млн тонна) әлемде жетекші орындардың бірін алады. Макарон, ұннан жасалған кондитерлік өнімдер, крахмал өнімдері, глютен, биоотын және т. б. өндірісі дамуда.
«Саланың дамуын ынталандыру үшін инвест субсидиялар (50% дейін), несиелер мен салықтар бойынша жеңілдіктер, сондай-ақ экспорт кезінде көлік шығындарын өтеу көзделген. Қытайға астық өңдеу өнімдерінің экспортын кеңейту бойынша жұмыстар белсенді жүргізілуде», - деді ол.
АШМ Үкімет бекіткен 2024-2028 жылдарға арналған ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеуді дамытудың Кешенді жоспарына сәйкес азық-түлік өнімдерін өндіру көлемін 2028 жылға қарай 1,4 есеге ұлғайту және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу үлесін 70%-ға дейін жеткізу жоспарланғанын еске салды.
2024 жылдың 9 айында ҚР-да 2,4 трлн теңгеге азық-түлік өндірілді, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 0,8%-ға артық. Сүт өнімдері, қант және өсімдік майы өндірісінің өсуі байқалады.
2023 жылдың қорытындысы бойынша тамақ өнімдерін өндіру көлемі 2,1%-ға ұлғайып, 3,1 трлн теңгеге жетті. АӨК өнімінің экспорты 5,3 млрд долларды құрады, бұл ретте экспорттың жалпы көлеміндегі өңделген өнімнің үлесі 2,2 млрд долларға жетіп, 43%-ға дейін өсті.
«Салаға инвестициялар ағыны артып келеді. 2023 жылы азық-түлік өндірісінің негізгі капиталына салынған инвестициялар көлемі 156 млрд теңгені құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 11%-ға артық. Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу саласында 118,8 млрд теңге сомасына 48 инвестициялық жоба іске асырылды. Бұл жетістіктер инвестициялық субсидияларды, шикізатқа субсидияларды, салықтық жеңілдіктерді қамтитын тиімді мемлекеттік қолдау шараларына негізделген», - деп атап өтті Назгүл Хатепова.
Республикада майлы дақылдарды өңдеумен 80 кәсіпорын айналысады. 2023 жылы олар 672 мың тонна май өндірді, бұл ішкі тұтынудан едәуір асады (368 мың тонна). Ағымдағы жылы өндірісті 750 мың тоннаға дейін ұлғайту болжанып отыр.
Қантты 2023 жылы ішкі нарық қажеттілігінің 44%-ын (507 мың тонна) қамтамасыз еткен төрт жұмыс істеп тұрған зауыт өндіреді, бұл ретте қанттың 13%-ы отандық шикізаттан өндірілген. Саланы қолдау үшін субсидияларды, салықтық жеңілдіктерді ұлғайтуды қоса алғанда, мемлекеттік қолдау шаралары күшейтілді және Жамбыл облысы мен Павлодарда екі жаңа зауыт салу мәселесі қаралуда.
Сонымен қатар, өткен жылы 2,1 млн тонна сүт өңделді, жалпы сомасы 584,8 млрд теңгеге сүт өнімдері өндірілді. Қайта өңдеумен жылына 2,7 млн тонна сүт өндіретін 180 кәсіпорын айналысады, жалпы жүктемесі шамамен 77%. Импортты одан әрі алмастыру және қуаттардың жүктемесін арттыру үшін СТФ құрылысына жеңілдікпен несие беру жобасы іске асырылуда.
Қуаттылығы жылына 400 мың тонна (құс етін есептемегенде) және жүктемесі 54% болатын 210 ет өңдеуші кәсіпорын жұмыс істейді. Салқындатылған ет нарығы 101% – ға, шұжық өнімдері 60% – ға, консервіленген ет өнімдері 28% - ға қамтамасыз етілген.
«Теріні өңдеумен 9 кәсіпорын айналысады, жүнмен - 13. Теріден желатин және жемшөп қоспаларын өндіруді дамыту, сондай-ақ өрескел және жартылай өрескел жүнді қайта өңдеу кәсіпорындарын ашу жоспарлануда. Алматыда қуаттылығы 7 мың тонна желатин өндіру бойынша бір жоба, СҚО мен Алматы облысында жемшөп қоспаларын өндіру бойынша екі жоба іске асырылды», - деп хабарлады АШМ.