Қазақстанда күздік бидай дақылдарының жағдайы бағаланды

Фото көзі: ElDala.kz

Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысындағы күздік егіс алқаптарындағы агрометеорологиялық жағдай күздік бидайдың қыстауы үшін айтарлықтай қанағаттанарлық болды. Қыстайтын дақылдар үшін қауіпті ауа мен топырақ температурасының төмен мәндері байқалмады. Бұл туралы Қазгидрометтің қаңтардың үшінші онкүндігіне жасаған қысқаша агрометеорологиялық шолуында айтылған.

Қаңтардың үшінші онкүндігінде республиканың оңтүстік-шығысында температуралық фон нормадан 2-5ºС жоғары, республиканың оңтүстігінде нормадан 1-2ºС төмен болды. Жауын-шашын жалпы көп жылдық орташа деңгейден жоғары болды, тек оңтүстіктің кейбір аудандарында нормаға жақын болды. Оңтүстік-шығыста күздік дәнді дақылдар әлі де қысқы тыныштықта болды, оңтүстікте ұзақ жылы ауа-райына байланысты онкүндіктің соңында күндізгі уақытта күздік дәнді дақылдардың вегетациялық кезеңі мүмкін болды.

Алматы және Жетісу облыстарында күн суытқан кезде ауаның ең төменгі температурасы минус 20-25ºС, кей жерлерде (минус 29ºС дейін), ал күздік бидайдың өңдеу түйінінің тереңдігінде (3 см) топырақтың ең төменгі температурасы минус 6ºС дейін төмендеді. Топырақ 30 см-ден 57 см-ге дейін қатып қалды. Қар жамылғысының биіктігі 22-37 см-ге дейін, Жетісу облысында 60 см-ге дейін өсті. Бұл аудандардағы қар жамылғысының биіктігі дақылдарды аяздан қорғау үшін жеткілікті болды.

Жамбыл облысында ауаның орташа температурасы минус 4-5°С болды, бұл нормадан 1°С жоғары, оңтүстікте ауаның орташа температурасы минус 1-3°С болды, бұл нормадан 1-2°С төмен. Минималды ауа температурасы минус 11-17ºС-қа дейін төмендеді (минус 18-24°C) және күздік бидайды қопсыту түйінінің тереңдігіндегі  (3 см) минималды температура минус 2-8°C дейін төмендеді. Қар жамылғысының биіктігі 3-9 см-ге дейін, кей жерлерде 15-24 см-ге дейін өсті, оңтүстіктің кейбір аймақтарында қар еріді. Топырақ 16-32 см тереңдікке дейін қатып қалды (кей жерлерде 53 см), елдің оңтүстігінде көптеген аудандарда қары еріген топырақ болды. Жер қабатында қар жамылғысы жоқ танаптарда күздік дақылдардың жапырақтары кеуіп кетуі мүмкін, бұл көктемде күздік дақылдардың өсуін біршама қиындатады.

20 қаңтардағы жағдай бойынша Батыс Қазақстан, Түркістан және Жетісу облыстарында күздік дақылдардың зақымдануы анықталған жоқ. Күздік бидайдың өміршеңдігін айқындау нәтижелері бойынша Жамбыл облысында Құлан метеостанцияларының маңында өлген өсімдіктердің пайызы орта есеппен – 8%, Төлеби – 13%, Мерке – 7%, Сарыкемер – 4% және Нұрлыкент – 12% құрады. Қалған бақылау пункттерінде өсімдіктердің зақымдануы байқалмады.