Рекордтық өнім астық экспортының өсуіне және логистикаға жүктеме әкелді — Азық-түлік корпорациясы
«Азық-түлік корпорациясы» ҰК басқарушы директоры Рустам Жанатаев 2025 жылдың тамызында аяқталған астық маусымы астықтың рекордтық көлемін әкелгенін хабарлады. 2024 жылдың қыркүйегінен 2025 жылдың тамызына дейін Қазақстан экспортқа 10 млн тоннадан астам астық жіберді. Ішкі нарыққа да айтарлықтай көлем жөнелтілді.
Рустам Жанатаевтың айтуынша, егер Қазақстан Солтүстік Африка, Оңтүстік-Шығыс Азия және Еуропалық Одақ елдеріне жыл сайын орта есеппен 500-600 мың тонна астық экспорттаса, өткен маусымда бұл көрсеткіш 2 млн тоннадан асты.
Ол мұндай нәтиже ҚТЖ ұлттық компаниясының үлкен қолдауының арқасында мүмкін болғанын атап өтті. Жүк тасымалы тұрақты және үзіліссіз жүзеге асырылды.
Рустам Жанатаев ағымдағы маусымда үрдіс жалғасатынын атап өтті. Экспорттаушылардың көлік шығыстарын субсидиялау шығындарды оңтайландыруға және әлемдік нарықтарға қазақстандық астықтың одан да үлкен көлемін жіберуге мүмкіндік береді.
Сарыағаш шекара станциясындағы ағымдағы жағдайға түсініктеме бере отырып, Азық-түлік корпорациясының топ-менеджері оның маусымдық сипатқа ие екенін атап өтті. Екінші жыл қатарынан егін жинау рекордтық көрсеткішке жетті және экспорт көлемі айтарлықтай өсті.
Орталық Азия елдері дәстүрлі түрде астықтың үлкен партияларын маусымның басында — ең төменгі бағамен сатып алады, содан кейін оны жыл бойына аз мөлшерде сатып алады. Бұл бір шекара өткелінде жөнелтілімдердің жоғары шоғырлануына әкелді.
Қыста жүктеме қосымша жүктермен – көмір, мазут және басқа да энергия көздерімен – артады, бұл көлік жүктемесін тудырады және жол бойында уақытша қиындықтар тудырады.
«Бұл объективті маусымдық факторлар. Олар ұлттық тасымалдаушының әрекетімен немесе әрекетсіздігімен байланысты емес. Керісінше, ҚТЖ жүктерді тасымалдау бойынша барлық міндеттемелерді орындау үшін барынша көп жұмыс жасайды», — деп атап өтті Рустам Жанатаев.
Каспий арқылы және Қытай бағытында экспорттық шектеулерді атап өткен жөн. Каспий теңізінде теңіз кемелерінің тапшылығы байқалады, ал Қытайға баратын жолда әлі де кедергі бар – ҚХР шекара қызметтері құжаттарды жедел ресімдей алмайды. Бұл факторлар экспорт көлемін уақытша төмендетеді, бірақ мұндағы себептер объективті.
Азық-түлік корпорациясының болжамы бойынша, алдағы күндері теңіз кемелері Каспийге қайтарылады деп күтілуде, бұл логистиканы қалыпқа келтіреді. Сарыағаш бағытында да тұрақтандыру күтілуде.
Сонымен қатар, 2026 жылға арналған субсидиялардың ашылуымен астықтың негізгі ағыны қайтадан әлемдік нарықтарға — негізінен Сарыағаш арқылы емес, Ресей Федерациясы арқылы транзитпен өтеді. Бұл шекара өткеліндегі жүктемені азайтады және жағдайды жақсартады.