Еуропа Түркияның белсенділігіне байланысты Қазақстанға ІҚМ жеткізуді қысқартты
29-31 наурыз аралығында өтетін AgriTek/FarmTek Astana'2023 көрмесінде BKN компаниясы қазақстандық фермерлерге Еуропадан мал мен бұқа тұқымын, сондай-ақ мал шаруашылығына арналған басқа да тауарларды ұсынады. Бірақ компания өкілдері ескертуде: қазір Еуроодақта ірі қара малын жаппай сатып алатын Түркияның белсенділігіне байланысты қысқа мерзімде мал алу екіталай.
"Қазір Қазақстанға мал жеткізуде түрік фермерлерінің Еуропадан мал сатып алуына байланысты аздаған құлдырау бар. Тиісінше, қашарлардың, құнажындардың бағасы айтарлықтай өсті-200-300 еуроға. Осыған байланысты қазір жеткізілімде аз кідіріс бар, Еуропада мал жоқ. Тіпті элита болып саналатын дат малы да жетіспейді. Біз серіктестермен сөйлестік, олар қазір тек жүз пайыз алдын ала төлем бойынша және өз шарттарымен жеткізуге келіседі", - деді компания директоры Роман Шарипов.
Дегенмен, Қазақстанға жеткізілімдер ішінара жалғасуда. Атап айтқанда, Чехиядағы карантиндік алаңдарда мал бар – BKN серіктестерінде. Жалпы, жағдай тамыз немесе күздің басында қалыпқа келеді деп болжануда, өйткені Түркия маусым-шілде айларына дейін малды белсенді түрде сатып алады.
BKN бірнеше тұқымды ІҚМ әкеледі, бірақ негізінен Гольштин және симменталь тұқымдары сатып алынуда.
"Қазір сүт және ет-сүт тұқымдарына баса назар аударылуда. Бізде еттен сүтке ауысатын клиенттер бар, өйткені олар ет пайдалы емес дейді. Симменталдар сүтті және ет тұқымы болғандықтан, бұл фермерлерге ұтымды көрінеді, ал рекордтық сүтті қумайтындар бәрінің көңілінен шығады. Симменталдар үшін 20-25 литр сауын жақсы деп саналады", - деп атап өтті BKN басшысы.
Сонымен қатар, ол ветеринария бөлігінде мал импорты кезінде туындайтын қиындықтар туралы айтты. Көбінесе әкелінген сиырларды зерттеу кезінде Қазақстанның ветеринарлық қызметі хламидиозды анықтайды. Ал еуропалық мал жеткізушілер бұл ауруды тексермейді.
"Қазақстан мен Еуроодақ арасында қол қойылған ветеринариялық сертификатта бұл ауру тіркелмеген. Бірақ мал осында келгенде, біздің ветеринарлық инспекторлар хламидиозды тексереді және оны көбінесе мал қайдан келген болса – Германия, Чехия, Даниядан табады. Бұл ауру қайдан пайда болатыны белгісіз және ең соңында фермер зардап шегеді. Себебі Еуропада бұл ауруға мал тексерілмейді, өйткені ол сертификатта жазылмаған және ауру сиыр табылған кезде карантин бүкіл партияға ұзартылады. Фермер карантинді жауып, субсидия ала алмайды, оны мерзімдері бойынша кейінге қалдырады", - деді Роман Шарипов.
Еуропалық жеткізушілер өз кезегінде бұл аурудың ветеринарлық сертификатта жоқ екенін айтады, сондықтан олар оған жауап бермейді.
Роман Шарипов бұл мәселені уәкілетті мемлекеттік органдар деңгейінде шешу қажет екенін атап өтті. Әзірге BKN өзінің еуропалық серіктестерімен жөнелтілгенге дейін малды хламидиозға тексеруге жеке келіседі. Қазірдің өзінде оң тәжірибе бар: жүргізілген жұмыстың арқасында мал партиясы уақытында карантиннен шығарылды және фермер субсидия алуға өтініш бере алды.