Малшыларға субсидияның тек екі түрін қалдырмақ

ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметінің ұсынымдарын ескере отырып, АӨК мемлекеттік қолдау жүйесін реформалауда. Өзгерістердің мақсаты - ұсақ фермерлерді қоса алғанда, барлық субъектілер қол жеткізе алатын мемлекеттік қаражатты бөлудің ашық жүйесін құру.

ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі мал шаруашылығын мемлекеттік қолдаудың қазіргі жүйесін фермер субсидия алу үшін сәйкес келуі тиіс көптеген өлшемшарттардың болуына байланысты тым күрделі және шиеленіс деп бағалады.

Бұл ретте, өлшемшарттарды негізінен бюджет қаражатының басым үлесін алатын нарықтың ірі қатысушылары көтереді. Алайда, бұл салаға ешқандай қайтарым бермейді, себебі қаражат алу фермерге қарсы міндеттемелер жүктемейді.

Ең соңында не? Мемлекеттік қолдауды қолдана отырып, мал өсірушілер малды отандық ет комбинаттарына тапсыруға міндетті емес деп санайды, бірақ егер олар жоғары баға ұсынса, оны шетелдік сатып алушыларға сатады. Осыған байланысты қазақстандық қайта өңдеу әлеуеті талап етілмеген күйінде қалып отыр.

Тақырып бойынша оқу: Мал экспортына тыйым салу фермерлерге әсерін тигізеді

Қазіргі жүйенің бұрмалануынан құтылу үшін ҚР АШМ субсидиялаудың тек екі түрін қалдыруды ұсынады: асыл тұқымды мал сатып алуға және дайын өнімді өткізуге.

Субсидиялардың бірінші түрі табынның сапасын жақсартуға көмектеседі және өндіріс көлемінің өсуіне жағдай жасайды.

Екіншісі етті, сүтті және малды ел ішінде сатуды ынталандырады, өйткені мемлекеттік қолдау қазақстандық сатып алушыларға – сауда желілеріне, ет комбинаттарына, бордақылау алаңдарына, сүт зауыттарына өткізуге байланысты болады.

Субсидия алу өлшемшарттары барынша қарапайым болады - өндірілген өнімді сату туралы төлем құжаттарын ұсыну. Сонымен қатар, мал бордақылау алаңына сатылған жағдайда растау автоматты режимде мал шаруашылығының ақпараттық жүйесі арқылы түсетін болады.

Сондай-ақ, электрондық сервистер арқылы ветеринариялық қолайлылық және тұқымдық түрлендіруге қатысу туралы ақпарат өңделетін болады, бұл да мемлекеттік қолдауға ие болудың шарты болып табылады.

Осыған ұқсас құс шаруашылығындағы субсидиялау жүйесі өзгереді: құс фабрикалары асыл тұқымды төл сатып алуға және дайын өнімді сауда желілері мен дүкендерге өткізуге субсидиялардың тек екі түрін алатын болады.

Тақырып бойынша оқу: ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі субсидиялардың жартысын алып тастайды

Айта кетейік, Қазақстанның Ұлттық статистика бюросының мәліметтері бойынша 2021 жылдың тоғыз айы ішінде елімізде 3 млн. 348 мың тонна тауарлық сүт 403 мың тонна сиыр еті, 114,2 мың тонна қой еті, 109,3 мың тонна жылқы, 65 мың тонна шошқа еті, сондай-ақ, 232,6 мың тонна құс еті мен 4 млрд. 26 млн жұмыртқа өндірілген.

Сергей Буянов, автордың фотосы