Бидайды экспорттаушы көшбасшы - 10 ел

Ресей үшінші жыл қатарынан әлемдік деңгейде бидай экспорттаушысы болып тұр. 2018/19 жылдары 35,84 млн т бидай экспортталды. Ресей  көп мөлшерде бидайды экспорттауды жалғастыруда және енді нарықта жаңа мүмкіндіктерді іздеуде. Ел өндірісінің жаңартылуы, техниканың жақсартылған технологияларының арқасында және ауа райының қолайлы болуы бидай өнімділігін және сапасын арттыруға мүмкіндік беруде.

Ресейдің бидай шығаруды арттыруы, импорттаушы елдер арасындағы нарықтан өз орнын алуға мүмкіндік беруде. Мысырда ресейлік бидайға сұраныс жоғары, сондай-ақ Ресей импортының үштен екісін Түрік еліне шығарылып, басымдылық танытуда. Ресей бағасына алыста орналасқан елдер де қарайды, атап айтсақ, Бангладеш, Нигерия және Индонезия  олар үшін нарықтағы баға саны артып отыр. Ресейдегі бәсекелестік ол елдердің де бағасына әсер етуде. Филиппинде азықтық сападағы бидайға деген сұраныстың жоғары болуы, жалпы бидай импортының күрт өсуіне әкелді. Сонымен қатар Ресей негізгі импорттаушы ел болып табылады. Ресей Алжир мен Бразилия нарықтарына да бидай шығаруды бастады, енді жақын уақытта Ирак нарығына шығуды жоспарлап отыр.

Соңғы 5 жылда РФ-да бидай экспорты жыл сайын 20 млн тоннадан асуда. Ресей жалпы экспорттың 20,44%-ын шығарады.

АҚШ  2018/19 жылдары 26,07 млн т бидай экспорттады. Ел бидайдың көп бөлігін Мексикаға, Филиппинге және Жапонияға шығаруда. АҚШ бидайының Мексикаға экспорты 2018/19 жылдары  27% - ға өсті. АҚШ шамамен 2018/19 жылдары 26,07 млн тонна бидайды экспорттады және осы кезеңде 3,81 млн тоннаға жуық бидайды импорттады. 2018/19 жылдары ел әлемдегі бидай өндіру көлемі бойынша бесінші орынға ие болды. АҚШ-тың  бірнеше Штатында елдегі бидайдың үлкен үлесі өндіріледі. 2018-жылы АҚШ-тағы Солтүстік Дакотада ең көп бидай өндірілді, одан кейін Канзас және Монтана ең көп көлемде бидай өсірді. Бидайдың ең аз экспорты 2002/03 жылдары 22,84 млн т деңгейінде болды, ал ең көбі — 2010/11 жылдары (36,1 млн т) мөлшерінде тіркелді.

АҚШ 2018/19 жылдары  26,07 млн тонна бидайды экспорттады. Ел бидайдың көп мөлшерін  в Мексика, Филиппин және Жапонияға шығарады. АҚШ-тың Мексикаға экспорты 2018/19 жылдары  27% өсті.

Канадалық бидай өзінің жоғары сапасы мен тазалығымен бүкіл әлемге танымал. Канада бидайының төрттен үш бөлігін Жапония, Оңтүстік-Шығыс Азия, Орталық және Оңтүстік Америка және АҚШ сияқты нарықтағы негізгі елдерге, сондай-ақ Оңтүстік Америка, Батыс Африка, Оңтүстік-Шығыс Азия және Таяу Шығыс сияқты дамушы елдерге экспорттайды.

Қытай Канададан 2018 жылдың тамызы мен 2019 жылдың маусымы аралығында 1,9 миллион тонна бидай сатып алды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 92,1 пайызға жоғары. Канада бидайының Мексикаға экспорты 2018 жылдың тамызынан 2019 жылдың маусымына дейін 820 мың тоннаға жетті, бұл бір жыл бұрынғы көрсеткіштен 7% -ға аз.

2018/19 жылдары  Канададан 24,48 млн тонна бидай экспортталды. Экспорттың ең төменгі  көрсеткіші 2002/03 жылдары тіркелді және 9,39 млн. тоннаны құрады, ал ең үлкені 2014/15 жылдары- 24,88 млн.тонна болды. Канададан шығарылатын бидай экспорты әлемдегі жалпы көлемнің 14%-ын құрайды.

Бидайдың көп бөлігі шамамен Франция мен Германиядан экспортталады. Германия Еуропалық Одақта бидайдың екінші ірі өндірушісі болғандықтан, олар бидайды көп экспорттайды.

2018/19 жылдары Франциядан шығарылған экспорт  көлемі $2,05 млрд.

2018/19 жылдары бидайдың жалпы экспорты 23,31 млн. тоннаны құрады. Соңғы 20 жыл ішінде экспорттың ең төменгі деңгейі 2003/04 жылдары - 9,83 млн. тонна болды, ал 2014/15 жылы - ең жоғары көрсеткіш 35,46 млн. тонна болған еді.

2018/19 жылдары  Украина жалпы импорттың 42% мөлшерімен Еуропалық Одақ үшін негізгі  жұмсақ бидайды сатушы ел болды. Сондай-ақ, 2019 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында Украина астығын ірі сатып алушылар Африка, Азия және Еуропа елдері болғанын атап өткен жөн. Египет бірнеше жыл қатарынан ең ірі импорттаушылар рейтингінде көшбасшы болып келеді, оның үлесі 14,1%-ды құрайды.

2018/19 жылдары  Украина 16,02 млн. тонна бидайды экспорттады. Соңғы 20 жыл ішінде бидай экспорты тұрақсыз болуда, ең төменгі көрсеткіш 2003/04 жылдары - 0,066 млн. тонна, ал 2016/17 жылдары  максималды, яғни экспорт көрсеткіші 18,11 млн. тоннаны құрады.

2018/19 жылдары Аргентинадан 12,68 млн. тонна бидай экспортталды, бұл соңғы 20 жылдағы ең жоғары көрсеткіш болды. Аргентина әлемдегі алтыншы ірі экспорттаушы ел болып саналады. Бидай - Аргентинада экспорттайтын негізгі өнімдердің бірі.

Ең төменгі экспорт көрсеткіші 2014/15 жылдары - 4,2 млн. тонна бидай болды. 90-жылдары жылына орта есеппен 9,98 млн тонна бидай экспортталды. Соңғы 4 жылда бұл көрсеткіш 12,5 млн. тоннаға жетті.

Бидай өнімі  - Австралиялық белдеудің Оңтүстік және Шығыс аймақтарында өсірілетін ең үлкен негізгі  дақылдың бірі. Австралия жылына шамамен 25 миллион тонна бидай өндіреді, бұл әлемдік жылдық өндірістің 3,5% -ын құрайды. Батыс Австралия және Жаңа Оңтүстік Уэльс ірі өндірістік штаттар болып саналады.

Австралияның бидай индустриясы 50-ден астам елде өндіретін өнімнің 65-75% -ын қамтамасыз етеді. Австралия бидайының көп бөлігі жаппай экспортталады, импорттаушы елдердің ондығына экспорттың 70-80%-ы  келеді.

2018/19 жылдары 9,84 млн тонна бидай экспортталды. Соңғы жылдары Австралиядан бидай экспорты жылына 13-тен 18 миллион тоннаға дейін жіберілуде. Ең аз мөлшер 2007 жылы 7,45 млн. тонна болды, ал ең жоғарғы көрсеткіш 2016/17 жылдары - 22,061 млн. тоннаны құрады.

2018/19 жылдары Қазақстаннан 8,78 млн тонна экспортқа шығарды. 2017/18 жылдармен салыстырғанда астық жеткізу географиясы аздап өзгерді. Қазақстан бидайын негізгі сатып алушылар  Өзбекстан мен Тәжікстан, Қытай, Италия, Түркия, Грузия және Вьетнам.

Сонымен қатар, Италия мен Түркия тұрақты түрде Қазақстандағы бидайды сатып алушылардың арасында бірінші және екінші орында тұр. Олардың   63,4% (223,3 мың тонна) және 20% (69,2 мың тонна) бидай алады.

Соңғы жылдары Қазақстаннан бидай экспорты жылына 3-тен 7 млн ​​тоннаға дейін болуда. 2002/03  жылдары бидай экспортының ең төменгі көрсеткіші - 2,32 млн тонна және ең көп экспорт мөлшері 2011/12 жылдары- 11,069 миллион тонна болды.

Түркия негізінен ұн мен макарон өнімдерін экспорттайды. Соңғы 10 жылда бұл өнімдер экспорты екі есе өсті. Сондай-ақ Түркия импорттық шикізаттан өнімдер жасап, оларды қосымша құн ретінде шетелге шығарады. 2002/03 жылдары Түркия соңғы 20 жылдағы ең аз мөлшерді, атап айтқанда 0,84 млн. тонна бидайды экспорттады. 2018/19 жылдары Түркия 8,78 млн. тонна бидайды экспорттады.

2018/19 жылдары Қытай 1,01 миллион тонна бидайды экспорттады. Негізінен, Қытай бидайды импорттайды, ал экспортталатын бөлігі негізінен қосылған құны бар өнімдер.

Орташа есеппен Қытай жылына шамамен 1 миллион тонна бидай экспорттайды. Ең көп мөлшер шамамен  2003/04 жылдарда тіркелді және 2,82 мл. тонна бидайды құрады, ал ең азы 2015/16 жылдары - 0,73 млн. тонна.