Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
ҚазАТУ ғалымдары фермерлерге сүттің жартысын үнемдеуге көмектеседі
Қазақстанда сүт тапшылығы жылына шамамен 1 млн тоннаны құрайды. Осы мәселені шешу барысында фермерлер елге асыл тұқымды мал әкелуде. Алайда, белгілі болғандай, тіпті жақсы генетика да сүттің жоғары шығымдылығына кепілдік бермейді: көптеген фермерлер сиырдағы кетоз сияқты проблемаға тап болып отыр. Бұл ауру малды пайдалану мерзімінің қысқаруына және сүт өндірісінің 30-50%-ға төмендеуіне алып келуіне байланысты үлкен экономикалық зиян келтіреді.
Дәл осы ауру С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті ғалымдарының зерттеу тақырыбына айналды.
«Үнсіз ауру» немесе немесе «Үнсіз тонаушы»
Бүгінгі таңда кетоз – әлемдегі сауын сиырларына әсер ететін негізгі метаболикалық ауру. Сонымен қатар, сиырлардың тек 12-15%-ы клиникалық кетозбен ауырады. Бұл ретте, кетоз кезінде сиырлардың көпшілігінде клиникалық белгілер байқалмайды, демек, зат алмасу бұзылуының асқынуын алдын-алу мүмкіндігін жіберіп алу жиі, кетозды «үнсіз» ауру деп атайтыны осыдан. Кетозбен ауыратын сиырларда сүт өнімділігі күрт төмендейді. Экономикалық шығындар айтарлықтай болуы мүмкін, өйткені тіпті жасырын кетоздың өзі метаболизм бұзылыстарының және метрит, мастит, клиникалық кетоз тәрізді қабыну процестерінің дамуын бейімдейтін фактор болып табылады. Мұндай сиырлардың ағзасында зат алмасудан бөлінетін «улы» заттар – кетондардың жиналуына байланысты процестер жүреді. Айтпақшы, қандағы кетон денелерінің пайда болуы – бұл аурудың негізгі белгісі.
Диагностиканың «Алтын стандарты»
Бұл ауруға уақытылы және жедел қалай диагноз қоюға болады? Бұл мәселе ҚазАТУ ғалымдарымен зерттеу барысында шешіледі.
Бүгінгі күні сиырлардағы кетозды диагностикалаудың экспресс әдісі, сиырлардың қанындағы β-гидроксимай қышқылын (ВНBA) өлшеуге бейімделген Free Style Optium портативті медициналық құрылғыны қолдануға негізделген. Бұл әдісті ветеринарлар әлемдегі ең ірі сүт өндірушілер – АҚШ-тағы және ЕО-дағы сүтті табындарда кеңінен қолданады.
Тақырып бойынша: «ҚазАТУ ғалымдары Ақмола облысындағы ең қауіпсіз балықты атады» мақаласын оқыңыз.
КазАТУ ғалымдары қанның ғана емес, сонымен бірге несеп пен сүттің де биохимиялық параметрлерін зерттеу арқылы кетозды диагностикалау әдістеріне салыстырмалы бағалау жүргізді. Егер кетозды сүт пен несеп бойынша диагностикалайтын болсақ, ауру сиырлардың тек 5%-ын анықтауға болады
Бірақ Free Style Optium құрылғысын қолдануға негізделген әдістің дәлдігі 87% деңгейінде болды, бұл аурудың ерте сатысында сиырларда кетозды анықтауға мүмкіндік берді, демек сиырлардың азығы құрамын өзгерту үшін тиісті шаралар қабылдауға және емдік процедураларды тағайындауға мүмкіндік берді.
Емдеу немесе емдемеу
Кетоздың субклиникалық формасы ветеринарлық араласуды қажет етпейді, сиырларды азықтандыру және ұстау технологиясын «қалыпқа келтіру» жеткілікті деген пікір бар. Алайда ғалымдар сиырлардағы субклиникалық кетоздар мен репродуктивті функцияның бұзылулары арасындағы байланысты тапты.
Осыған байланысты ҚазАТУ өсімдіктердің шикізатына негізделген Calligonum leucocladum B (немесе Аққабық жүзгін), Қазақстанның оңтүстігінің шөлді аймағында өсетін қарақұмық тұқымдас (лат. Polygonaceae) көпжылдық жапырақтары көп тармақты бұталардың тұқымынан алынған отандық ветеринариялық препараттардың бірқатарын жасады.
Тақырып бойынша: «ҚазАТУ ғалымдары нарықты жалған тауарлардан қорғауға көмектеседі» мақаласын оқыңыз.
Аққабық жүзгін тектес өсімдіктердің химиялық құрамынан танниндер, лимон және фенол карбон қышқылдары, алкалоидтар, лейкоантоцианидиндер, флавоноидтар, сонымен қатар минералдар, моносахаридтер табылды.
ҚазАТУ ғалымдары Аққабық жүзгіннің жоғары антиоксиданттық белсенділікке ие, цитотоксикалық емес, сонымен қатар жедел және созылмалы уыттылықты көрсетпейтінін анықтады.
Алынған «Карбоджуз» препаратының, жүзгіннің сұйық сығындысының, жүзгіннің жақпа және суппозиторийлерінің отандық аналогтары жоқ және малдағы кетозды және басқа метаболикалық бұзылыстарды болдырмауға арналған әмбебап құрал болып табылады. Олар сонымен қатар өсіп келе жатқан мал түлегінің асқазан-ішек жолдарының ауруларын, ағзаның улануының, сиырлардағы мастит пен эндометритті емдеуде, этиологиялары әртүрлі аяқ ауруларын емдеуде қолданылады.
