Үкімет Мәжілістің Агробанк құру туралы ұсынысын қолдаған жоқ

Қазақстан үкіметі егер мамандандырылған ауылшаруашылық банкі құрылса, жаңа қаржы институты тиімді жұмыс істей алмай қалады деп санайды. Бұл мәжіліс жетекшілерінің, премьер-министр Асқар Маминнің және Ұлттық банктің төрағасы Ерболат Досаевтың сұрауына жауап ретінде айтылды.

Бұған дейін «Халық коммунистері» фракциясы банктердің экономиканың нақты секторы үшін жұмыс істеуін талап еткен немесе толыққанды түрде мемлекеттік қаржы секторын дамыту үшін қаржы нарығының құрылымын түбегейлі өзгертуді ұсынған болатын.

«Мемлекеттік холдингтер түріндегі арадағы коммерциялық банктердің орнына ауылшаруашылығы, өнеркәсіп және шағын бизнес үшін жұмыс істейтін мемлекеттік банктер құрылсын», - деп ұсынды депутаттар.

А.Мамин және Е.Досаев  аталған ұсыныстарды қолдамады.

«Көптеген елдердің халықаралық тәжірибесі бойынша салалық банктерді құрудың тиімсіздігін, аталған институттардың толыққанды бәсекелестік ортада жұмыс істей алмайтындығын және мемлекеттің үнемі қолдауын қажет ететіндігін дәлелдейді. Сондай-ақ, Қазақстанда бұрын болған салалық банктер өздерінің төлем қабілетсіздігін көрсетті. Арнайы қаржы институттарын құру тәжірибесі мұндай институттардың үлкен тәуекелдерге душар болатындығын көрсетеді», - деді Ұлттық банк басшысы.

Атап айтқанда, агроөнеркәсіптік кешенді қаржыландыру әр түрлі экологиялық жағдайларға, ұзақ мерзімде өтелетін және т.б. тәуелділікке байланысты көптеген қиындықтарға душар болуы мүмкін. Осылайша, филиалдық банктің құрылуы бюджет қаражаты есебінен мемлекеттен тұрақты қаржыландыру қажеттілігіне әкелуі мүмкін. 

Ерболат Досаев атап айтқандай, екінші деңгейлі банктер мен басқа да жеке қаржылық ұйымдарды қатыстыра отырып, АӨК субъектілеріне несие алу мүмкіндігін арттыру мақсатында мемлекет несие мен лизинг бойынша сыйақы ставкаларын субсидиялауды арттырады. «ҚазАгро» холдингі арқылы жүзеге асырылатын инвестициялық субсидияларды қосқанда бірқатар шараларды жүзеге асыруда. Агроөнеркәсіптік кешен субъектілері үшін несиелік ресурстардың негізгі көздері еншілес компаниялар, екінші деңгейлі банктер, несиелік серіктестіктер, микроқаржы ұйымдары болып табылады.

«Мемлекеттік бағдарламаларға ЕДБ-нің қатысуы кең филиалдық желімен, тәуекелдерді басқару және бақылау жүйесімен анықталады», - деп түсіндірді ол.

Сонымен қатар, Е.Досаев мырзаның айтуынша, екінші деңгейлі банктерге ауылшаруашылық өндірісіндегі салалық тәуекелдерді консервативті бағалау, ауылдық жерлердегі кепілзат өтімділігінің төмендігі және қаржыландырудың ұзақ мерзімді көздерінің жоқтығы қиындықтудырады.

«Ұзақ мерзімді перспективада төмен инфляция мен қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету банктерге қаржылық делдалдық функцияларын тиімді орындауға мүмкіндік береді, экономиканы одан әрі дамыту үшін ресурстармен қамтамасыз етеді», - деп сендірді Ұлттық банк басшысы.

Өз кезегінде Асқар Мамин Ұлттық банктің мамандандырылған салалық банктерді құрудың тиімсіздігіне қатысты ұстанымын қолдады.