Қараша айында ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортына өтінімдер 8,5 млн тоннадан асты

Қазақстанда дайын аграрлық өнімнің экспорты өндірушілердің мүмкіндіктеріне сәйкес келмейді. Жағдайды жақсарту үшін жүктерді тасымалдаудағы қиындықтарды шешу қажет. Бұл туралы экспорт мәселелері жөніндегі штаб отырысы өткен Сауда және интеграция министрлігінің баспасөз қызметінен хабарлады.

«Экспортшылардың тасымалдайтын заты бар, бірақ оны тасымалдау мүмкіндігі жоқ. 2023 жылдың қараша айындағы тасымалдау жоспары бойынша экспорттық бағытта 8,5 миллион тонна жүк тасымалдау қажеттігі көрсетілсе, оның 3,6 миллион тоннасы ғана келісілген, яғни 4,9 миллион тонна жүк жөнелтушілерге бас тартылған. Бұл фактілер біздің экспорттың неліктен мүмкін болатын қарқынмен өспей жатқанын анық көрсетеді», - деді Сауда министрлігінің басшысы Арман Шаққалиев.

ҚР Көлік министрлігі басқармасының басшысы Сатжана Узбековтың айтуынша, биылғы жылы экспорттық бағытта теміржол арқылы жүктерді тасымалдау өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 50%-ға ұлғайды. Тек астық бойынша ҚХР-ға жеткізілімдердің үш-төрт есе өсуі байқалады. Министрліктің болжамы бойынша Қытайға жүк тасымалдау желтоқсан айында жаңа рекорд көрсетеді.

«Тасымалдаудың үлкен көлемі жүзеге асырылады, бірақ тораптарда шектеулер бар. Биыл біз Қытай бағытындағы өткізу қабілеттілігін толығымен сарқып жатырмыз. Жыл қорытындысы бойынша ҚХР-ға тасымалдау көлемі 27,6 млн тоннаға дейін ұлғаяды. Бұл тиісті жұмыстың арқасында қол жеткізген инфрақұрылымның ең жоғарғы қуаты», - деді Сатжан Узбеков.

KazGrain ұлттық экспорттаушылар қауымдастығының төрағасы Зейнолла Әбдіманаповтың айтуынша, биыл экспорттық жеткізілім көлемі, керісінше, азайды.

«Өткен жылмен салыстырғанда экспорт бірнеше есе азайды. Пандемиядан бері ҚТЖ бізді жүктерді контейнерлерде тасымалдауға үйретті, біз бұл жұмысты екі жыл ішінде реттедік, бірақ 2023 жылдың қыркүйегінде контейнерлерде дәнді дақылдар мен ұнтақтау өнімдерін Қытайға тасымалдауға шектеу қойылды. Бізде контейнерлік тасымалдау 85%-ға шектелген. Енді оларды 8 және 10 параграфтары бар бекеттер ғана жүзеге асыра алады. ҚТЖ тасымалдаудың негізгі жоспарын 60-70%-ға қысқартады, жалғыз дәлел - тораптар жүктелген. Бұрын бізде қосымша тасымалдау жоспарына қосылуға өтініш беру арқылы жөнелтілімдерімізді реттеу мүмкіндігі болды. Бірақ бүгін олар бізге келісілмейді», - деді Зейнолла Әбдіманапов.

Өз кезегінде Көлік министрлігінің өкілі параграфтар бойынша нормалар бекеттерде барлық қажетті инфрақұрылым болған кезде, бекеттің өзі жүк жұмыстарын жүргізген кезде қарастырылғанын айтты.

«Қазір түзету нормалары қабылданды, параграфтар бойынша жұмыс жүргізілуде. Жоспарларға келетін болсақ, яғни жүктерді тасымалдау ережелері, қосымша жоспар негізгіге зиян келтірмейді. Егер жүк жөнелтуші өткен айда мәлімделген норманы орындаған болса, оған жоспар келісіледі. Жосықсыз жүк жөнелтушілерге қосымша тасымалдаудан бас тартылады», - деді Сатжан Узбеков.

Тақырып бойынша оқу: Смайылов ҚТЖ-да жүктерді тіркеу рәсімдерін жеңілдетуді тапсырды

Штаб отырысында бизнес өкілдері жоспарлаудың тиімділігін арттыру үшін бірнеше ұсыныстар айтты. Біріншіден, жүк жөнелтуші неліктен бас тартылғанын және қай учаскеде жүкті жіберіп алмағанын білуі үшін тасымалдауға өтінімдерді қарауды автоматтандыру. Екіншіден, ай сайын ашық тауар позициялары бойынша, атап айтқанда, АӨК бойынша ҚТЖ тасымалдау жоспарларын ашық қолжетімділікте жариялау. Бұл тауар өндірушілерге өнімді жөнелтуді сапалы жоспарлауға мүмкіндік береді. Бұдан басқа, отырысқа қатысушылар экспорттық жеткізілімдерге басымдық беру жобасын іске асыруға мүдделі.

«Жүктерге басымдық беруге байланысты мәселелерді біз Ауыл шаруашылығы, Өнеркәсіп, Энергетика министрліктерімен бірлесіп дайындаймыз, ережелерге тиісті өзгерістер енгізу үшін Көлік министрлігімен жұмыс істейміз және көрсетеміз. Тағы бір ұсыныс - айыппұлдарды өтініш берген, бірақ кейін жүктерді жөнелтуден бас тартқан жүк жөнелтушілерге қолдану. Бұл жағдайда негізгі тасымалдау жоспарына алдыңғы айда жеткізілмеген көлемге өтінім беру мүмкіндігінен айыру қажет», - деп түйіндеді Арман Шакқалиев.