Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстанның фермерлері топырақтың сарқылуына байланысты $2,4 млрд жоғалтады
24 ноября 2023
Қазақстанда топырақтың сарқылу процестері күшейе түсуде. Бүгінгі таңда ауыл шаруашылығында қолданылатын топырақтың 75% - дан астамы деградацияға ұшырайды, қалған 25%-ы қауіпті аймақта. Мұның бәрі өнімділіктің төмендеуіне және қаржылық шығындарға әкеледі. Бұл туралы У. Усманова атындағы Қазақ топырақтану және агрохимия ғылыми-зерттеу институтының басқарма төрағасы Раушан Рамазанова Сенаттағы Үкімет сағатында мәлімдеді.
«Қазақстанда егістіктің сарқылуы орасан зор әлеуметтік-экономикалық және экологиялық мәселелер туғызады және толыққанды өнім тапшылығы есебінен халықтың табысының шамамен 2,4 млрд долларға төмендеуіне алып келеді. Қазақстан топырақ құнарлығының айтарлықтай төмендеуіне бет алды. Тиісті рекультивацияның өзінде бар болғаны 1,5 см топырақты қалпына келтіру үшін кемінде 50 жыл қажет. Ал егістік топырақтың 30-40 см қабатын қалпына келтіруге, 900 жылға жуық уақыт кетеді», - деп атап өтті Раушан Рамазанова.
Топырақ эрозиясы және басқа да жағымсыз процестер гумустың құрамын күрт төмендетеді және оның құрамын кем дегенде 1% арттыру үшін 50-100 жыл қажет.
Осыған байланысты Топырақтану ҒЗИ басшысы ауыл шаруашылығындағы негізгі ресурс - топырақ құнарлылығын сақтау және молайту бойынша заңнамалық шаралар қабылдауға шақырды. Атап айтқанда, елге топырақ ресурстарының жағдайына байланысты іргелі ұзақ мерзімді зерттеулер қажет.
Алайда, Қазақстанда әлі күнге дейін «топырақ» анықтамасы реттелмеген, ал барлық құжаттарда «жер» анықтамасы қолданылады. Құнарлылық жағдайы реттелмеген.
«Топырақ ресурстарын ұтымды пайдалану жөніндегі мәселелерді заң жүзінде реттейтін ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің құнарлылығын мемлекеттік реттеу және қамтамасыз ету туралы заң әзірлеуге бастамашылық жасау ұсынылады. Сондай-ақ, ҚР-да тозған жерлерді қалпына келтіру туралы заңнамалық актілерді қабылдау қажет. Сонымен қатар, топырақтану мен агрохимияға қатысты нормативтік-әдістемелік базаны өзектендіру, атап айтқанда топырақты бағалау, тыңайтқыштарды қолданудың жаңа нормативтерін әзірлеу, өсімдіктерді қорғау құралдарына ұқсас тыңайтқыштарды сынау және қолдану қағидаларын әзірлеу қажеттілігі туындады», – деді Раушан Рамазанова.
Тақырып бойынша оқу: Қазақстанға карбон егіншілігі не үшін қажет?
Сондай-ақ, топырақтанушы ғалымдар 10-15 жыл мерзімге топырақ құнарлылығын сақтау мен қалпына келтірудің ұзақ мерзімді мемлекеттік ғылыми бағдарламасын қабылдауды сұрайды. Бұл өңірлер бойынша тестілік бақылау учаскелерін құра отырып, топырақ жамылғысына жүйелі негізде кең ауқымды мониторингтік зерттеулер жүргізуге, сондай-ақ заманауи топырақ ақпараттық жүйелерін құруға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ, ҒЗИ басшысы топырақ картасын электронды түрде және белсенді режимде жаңартуға байланысты зерттеулерге қаржы бөлу қажеттігін атап өтті.
«Әлемнің көптеген елдері белсенді топырақ карталарына көшті. Біз өткен ғасырдың 50-60-шы жылдарында жасалған картаны әлі де қолданамыз және ол әлдеқашан ескірген. Өйткені топырақ таксономиясын, яғни түрлерін, кіші түрлерін және т.б. өзгертті. Жер ұзақ уақыт бойы мақсатын өзгертті - егістіктер қалаларға айналды, жайылымдар шөлге айналды», - деп қорытындылады Раушан Рамазанова.
