Фермерлер ҚҚС өзгерісімен келіспейді

Қазақстанның үкіметі басқа салалар үшін салықты 16%-ға дейін ұлғайта отырып, ауыл шаруашылығы үшін ҚҚС мөлшерлемесін 0-ге дейін төмендетуді ұсынды. Аграрийлер бұл жағдайда ауыл шаруашылығы өндірісіне шығындар (демек, ауыл шаруашылығы өнімдерінің құны) артады деп санайды, сондықтан олар ұсыныстарды қолдамайды. Бұл туралы Қостанайда бизнестің ҚР қаржы вице-министрі Ержан Біржановпен кездесуі кезінде әңгіме болды.

Агробизнестің пікірінше, сала үшін ҚҚС-ты алып тастау кері әсер етіп, тиімсіз болуы мүмкін. «Дәмді 2005» ЖШС директоры Бейбіт Қойшыбаев түсіндіргендей, ЖЖМ, қосалқы бөлшектер, химия жеткізетін компаниялар ҚҚС-тан босатылмайды және фермерлерге тауарларды қымбатырақ сатады.

«Мысалы, бүгінде Азық-түлік корпорациясы мен ұн тартушылар ҚҚС төлемейтін шаруа қожалықтарынан астықты ЖШС-ге қарағанда төмен бағамен сатып алуда. Егер біз дақылдарды ҚҚС-сыз сататын болсақ, онда баға одан да төмен болады. Біз одан да көп ұтыламыз. Фермерлер қолданыстағы стандарттар бойынша ҚҚС төлеуді қалдыруды ұсынады. Біз әлеуметтік салықты да төлеуге келісеміз, бірақ оның мөлшерін ауыл үшін қайта қарау керек», - деп Бейбіт Қойшыбаев түсіндірді.

Өз кезегінде Ержан Біржанов тізім бойынша ҚҚС-тан түпкілікті босату нұсқасы да қарастырылып жатқанын хабарлады. Бұл жағдайда тауарды өндірген фермер ғана емес, тауардың өзі де салықтан босатылады. Содан кейін сауда нүктелері салық салынатын және салық салынбайтын тауарлар бойынша жеке есеп жүргізеді.

«Қосымша санау әдісіне келетін болсақ, мен оны қолдаймын, бірақ бір ескертумен, егер өнім тек ішкі сатылымға арналған болса. Егер тауар экспортқа шығарылса, онда өтеу тек төленген бөлікке ғана жүргізілетін болады және сол кезде заңсыз схемалар тоқтатылады», - деді Ержан Біржанов.

Оның айтуынша, өңірге басқа елдерден астық әкелінеді және төмен баға көрсетіледі. Бұл салық салынатын негізді төмендету үшін жасалады. ЕАЭО-дан көрші елдер өз өнімдерін Қазақстанға сатқан кезде, үшінші елдердегідей кедендік бақылау тетіктері іске қосылмайды.

«Мысалы, астық нақты бағаның орнына өте төмен бағамен келеді және ең төменгі салық мөлшерлемесі төленеді. Содан кейін ол керемет жолмен қазақстандыққа айналады. Содан кейін бидай үшінші елдерге жіберіледі, бұл отандық астық болғандықтан ҚТЖ тасымалдауға ішкі тарифті қолданады. Ал жөнелтуші ҚҚС қайтаруды, т/ж тарифін өтеуді алады. Бұл жағдайда мемлекет екі есе жеңіліске ұшырайды. Біз аграрийлерге көмектескіміз келді, бірақ біз басқа елдердің фермерлеріне қолдау көрсетеміз. Аграрлық ҚҚС бойынша тәсілдерді қайта қарау және талдау қажет», - деп атап өтті вице-министр.

Айта кетейік, қаңтар айының басында Қостанай облысының Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер қауымдастығының өкілдері астық импортын қадағалауды және ауыл шаруашылығы дақылдарының бағасының демпингін бақылауды ұсынды. Аграрийлердің пікірінше, демпингке міндетті түрде бақылау жүргізу қажет, ал егер Қазақстанда әкелінген өнімнің бағасы жеткізуші елдегі орташа бағадан төмен болса, онда қажет болған жағдайда ЕАЭО шеңберінде демпингке қарсы тергеуге бастамашылық жасау қажет.