Қазақстанда сұйық тыңайтқыштарды қолдану өсті
Бірнеше маусым қатарынан Қазақстанның фермерлері сұйық тыңайтқыштарды қолдану көлемін арттыруда. Танымалдардың бірі - КАҚ (карбамид-аммиак қоспасы). Атап айтқанда, соңғы төрт жылда Қазақстанда «ЕвроХим» компаниясының КАҚ-32-ге сұраныс екі есеге өсті, ал биыл компания жаңа өсімді болжап отыр.
КАҚ-32 танымалдылығының тез өсуі оның ерекше тиімділігімен түсіндіріледі.
«Өткен жылы біз 3,9 мың тонна КАҚ саттық. Биылғы жылы сатылымды ұлғайтып, оларды 5 мың тоннаға дейін жеткізуді жоспарлап отырмыз, өйткені сұраныс жыл сайын артып келеді», - деді ElDala.kz порталына «ЕвроХим-Қазақстан» менеджері Нұрғиса Тәжбенов.
КАҚ-32 — құрамында 32% азот бар сұйық тыңайтқыш. Өнімнің тығыздығы - 1,32 г/см3. Карбамид-аммиак қоспасында өсімдіктерге қол жетімді азоттың барлық үш түрі бар (аммоний, нитрат, амид) және аммиак селитрасы мен карбамидтің артықшылықтарын біріктіреді.
Өнімнің құрамында бос аммиак жоқ, сондықтан азот шығып кетуге және шайылып кетуге аз бейім. Шығындар жалпы азоттың 10%-нан аспайды, ал түйіршіктелген азот тыңайтқыштарын қолданған кезде бұл элементтің 30-40% жоғалады.
КАҚ-тың артықшылығы - тыңайтқыш өсімдікке құрғақшылық жылдарында да қоректік заттарға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Нәтижесінде фермер минималды жауын-шашынға қарамастан тұрақты өнім алады. Экономикалық тиімділігін бағалай отырып, Қарағанды облысы Бұқар Жырау ауданының «ЗЕС» фермерлік шаруашылығының басшысы Дастан Алтынқұс биыл осы тыңайтқышты қолдануды бастауға шешім қабылдады. Фермер КАҚ-32-ні топыраққа себу алдында да, вегетациялық кезеңде де қосымша азық ретінде енгізуді жоспарлап отыр.
«Биылғы жылы дәстүрлі аммиак селитрасының орнына КАҚ-32-ні күздік бидайды қоректендіру жүйесіне енгізуді ұйғарды. Менің шешімім, ең алдымен, осы тыңайтқышты қолданудың экономикалық пайдасы мен ыңғайлылығына байланысты», - деді Дастан Алтынқұс.
«ЕвроХим» КАҚ-32-ні Көкшетаудағы қоймадан жөнелтеді. Қоймадағы тыңайтқыш циркуляциясы және жылытуы бар арнайы жүйеде сақталады, бұл оның тұрақты күйін ұзақ уақыт теріс температурада да сақтауға мүмкіндік береді. Үнемі араластыру тыңайтқыштың бөлінуіне және аммоний нитратының кристалдарының тұнбаға түсуіне жол бермейді, ал қыздыру кристалдану процесіне жол бермей, оңтайлы температураның сақталуын қамтамасыз етеді. Бұл сақтау жүйесі KAҚ-32 біртектілігі мен бастапқы қасиеттерінің сақталуына кепілдік береді, белсенді заттың жоғалуын болдырмайды және оның кез келген уақытта пайдалануға дайын болуын қамтамасыз етеді. KAҚ Қазақстанның барлық аймақтарына жеткізіледі.
«Қазіргі уақытта біз КАҚ-ты Көкшетаудағы серіктес қоймалардан цистерналар паркімен қамтамасыз ететін логистикалық компанияларды пайдалана отырып жөнелтеміз. Әр цистернаға 68 тонна КАҚ құйып, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан бекеттеріне және басқаларына жібереміз», - деп Нұрғиса Тәжбенов нақтылады.
Қолданудың өсуіне қарамастан, сұйық тыңайтқыштар Қазақстанда әлі де салыстырмалы түрде жаңа өнім болып қала береді. Алайда, КАҚ-ты алқаптарда қолдану экономикалық тиімділікті көрсетті.
Тыңайтқышты қолдану бойынша ұсыныстармен «ЕвроХим-Қазақстан Агроорталығы» ЖШС агрохимиялық қызмет жөніндегі маманы Анастасия Губайдулина бөлісті.
«КАҚ-32-ні көктемде егіс алдындағы өңдеу үшін, ал вегетациялық кезеңде тамыр мен жапырақты қоректендіру үшін қолдануды ұсынамыз. Егіс алдындағы өңдеуге КАҚ-32 қолданғанда, егер ликвилайзер жоқ болса, стандартты бүріккіш жеткілікті, бірақ кейіннен топыраққа енгізілген жағдайда (мысалы, тырмалау) енгізу нормасы гектарға 100 л және одан жоғары. Күздік дәнді дақылдар бар аймақтар үшін бірінші азотты қоректендіру өсімдіктердің ерте көктемде қайта жандануы кезінде жүргізіледі. Алғашқы қоректендіруді ликвилайзермен, ұзартылған шлангілері бар бүріккішпен немесе дефлекторлы саптамалармен - қолыңызда не болса сонымен жасауға болады. КАҚ-32 мөлшері гектарға 70 л, Шығыс Қазақстан облысының кейбір аудандарында, мысалы ,гектарға 200 л таза күйінде енгізіледі: бәрі топырақтағы ылғалға байланысты. Жаздық дәнді дақылдарда азот тыңайтқыштарымен жапырақты қоректендіруді қолданатындар үшін КАҚ-32-ні қопсыту фазасына - түтікшенің басталуына, 1:4 сумен сұйылтылған мөлшерде енгізуді ұсынамыз. Мысалы, гектарға 100 л ерітіндісін құю үшін гектарға 20 л КАҚ-32 және гектарға 80 л су қажет», - деді Анастасия Губайдулина.