Санақ комитеті мал шаруашылығын субсидиялау жүйесінен шикілік тапты

Санақ комитеті Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының орындалуына аудит жүргізді. Тексерулер барысында аталған салада кемшіліктер анықталды. Атап айтқанда, мал өсірушілерге субсидия бөлуде көптеген сұрақтар туындады.

«Мал шаруашылығына субсидия берудің қолданыстағы жүйесі әділетті түрде бөлінбейді және негізінен қаражат ірі кәсіпорындарға беріледі, ал 30% -дан төмен ауыл шаруашылық өнім өндірушілерге беру тиімсіз көрінеді, себебі бұл көрсеткіш нәтижеге әсер етпейді. Сонымен бірге ауыл шаруашылық өнімдерінің негізгі бөлігін өндіретін шағын фермалар мен тұрғындардың шаруашылықтарына субсидиялау ережелерінің талаптарына сәйкес келмегендіктен мемлекеттік қолдау берілмейді», - деп хабарлады Санақ комитеті.

Сонымен қатар ауыл шаруашылығының жалпы өнімін өндірудің 5-тен астам бөлігінің үлесі 9,6% -ға төмендегені атап өтілді. Осыған қарамастан, егін шаруашылығында да (44%) және мал шаруашылығында (65,8%) ірі және жеке шаруашылықтардың үлесі басым. Яғни, Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру барысында жеке қожалықтардың мәселелері шешілмеген және оларға инновациялық технологиялар іс жүзінде енгізілмеген.

Жалпы, 2019 жылы ауыл шаруашылық кәсіпорындарының инновациялық белсенділік деңгейі 8,7% -ды құрады, бұл экономиканың басқа салаларымен салыстырғанда әлдеқайда төмен (1,6 - 3,7 есе). 2019 жылы ауыл, орман және балық шаруашылығындағы 1969 кәсіпорынның тек 8,7% немесе 171-і инновациялық технологияларды енгізген.

Тақырыпқа байланысты оқу: Санақ комитеті Аграрлық несие корпорациясында аудит жүргізуде

Сонымен қатар, аудиторлардың пікірінше, Ауыл шаруашылығы министрлігі басқа мемлекеттік органдармен және әкімдіктермен өзара байланыста жұмыс істеуі  жеткілікті деңгейде емес, бұл Мемлекеттік бағдарламаның кейбір тапсырмаларын уақтылы, толық орындалуына әсер етеді. Мысалы, 2018 жылы азық-түлік тауарлары көлемінің көрсеткіші жоспар бойынша 113%, ал іс жүзінде 111,5% құрады; 2019 жылы жоспар бойынша 118%, іс жүзінде 114,8% құрады.

Өңірлерде жүргізілген аудит барысында заң бұзушылықтар да анықталды. Мысалы, Жамбыл облысында қант қызылшасы өндірісі үшін берілуге тиіс 12-ден 14 теңгеге дейінгі субсидияның бекітілген стандарттарына қарамастан, әкімдік фермерлерге негізсіз 15,4 теңге мөлшерінде мемлекеттік қолдау көрсеткен. Нәтижесінде субсидиялардың артық төленуі 200 млн теңгені құрады.

Мемлекеттік аудиттің қорытындылары бойынша жалпы сомасы 2,8 млрд теңгені құрайтын қаржылық заң бұзушылықтар анықталды, тиімсіз жоспарлау 16,9 млрд теңгені, қаражатты тиімсіз пайдалану - 44,1 млрд теңгені құрады.

Тексеру нәтижелері бойынша 18 материал жеке және заңды тұлғалардың әкімшілік жауапкершілігін қарау үшін уәкілетті органдарға беріледі.

Кейбір заң бұзушылық фактілері бойынша материалдар процессуалдық шешім қабылдау үшін құқық қорғау органдарына жіберіледі.