Фермерлерді КТО-ға қатысу үшін мәжбүрлемейді
Сауда және интеграция министрлігінде (СИМ) АӨК өкілдерінің, мемлекеттік органдар мен сарапшылардың қатысуымен Қазақстанда тауар өткізу және көтерме-тарату орталықтарын (КТО) құру мәселесі талқыланды. СИМ басшысы Бақыт Сұлтановтың айтуы бойынша, фермерлерді әкімшіліктер арқылы өнімдерін КТО-ға тапсыруларын мәжбүрлемейді.
«Өндірушілер үшін ең бастысы: тауарды егіс алқабынан КТО-ға дейін қалай жеткізетіндері, өнім онда қалай сақталады және бұл бағаға қалай әсер ететіндігі толғандырады. Бұл жағдайда логистика өте маңызды. Андрей Стрелецтің (Andrey Strelets) КТО-ны субсидиялау кезінде есепке фермерлер үшін бұл «міндетті» бола ма деген сауалы үшін рақмет –деп жазды Facebook-те Сұлтанов және ешкімді мәжбүрлемейді», - деп жауап берді ол.
Оның айтуынша, талқылауға қатысушылар фермерлердің алған қарыздары бар екенін атап өтті. Олар соны қайтару үшін өнімдерін егіс алқаптарының басынан сатуға тырысатындықтарын айтты. Сондықтан да фермерлер тауарларын бұл КТО-ға салмайды-деді.
СИМ басшысының айтуынша, аталған орталықтар шағын шаруашылықтарға көмек көрсету үшін құрылады. Астықты егіндіктен орталыққа жеткізуге арналған логистика мәселесі қазіргі уақытта ойластырылуда.
«КТО-ның қасында кластерлер қалыптасатын инфрақұрылым болады. Сондықтан да біз қазір сауда-логистикалық компаниялармен, трейдерлермен, тасымалдаушылармен жұмыс істейміз», - деді Бақыт Сұлтанов. Сондай-ақ бұл бірыңғай тауар өткізу жүйесі тасымалдаушыларға резиденттер мен КТО клиенттері арасындағы кепілдендірілген келісім-шарттар арқылы дамуға мүмкіндік беретінін атап өтті.
Сауда министрінің мәліметі бойынша, осындай ауқымды жоба арқылы нарыққа шыға отырып, мемлекет басқа да қатысушылармен бәсекелесе алады-деді. Бірақ, ритейлдің барлық қатысушылары үшін логистикалық желі құрып, оған қол жетімді қылуға болады және бірыңғай стандарттарды ұйымдастыра отырып, бұл жоба өнімді тиеу мен оны жеткізуді жеделдетуге мүмкіндігі болады және оны сақтауға жұмсайтын шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Бұл сауда жүйесінің дамуына себеп болады, нәтижесінде оның көлеңкеден шығуына мүмкіндік береді.
Бұған дейін Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығының басшысы Толеутай Рахимбеков үкіметтің бұл жоспарын сынаған болатын. Қазақстан көтерме-тарату орталықтарын салу үшін 240 млрд теңгені бекерге жұмсайтындығын айтқан еді.«Тағы да атап айтқым келеді — тауар өткізу жүйесін құру және КТО құрылысы бойынша жобаны іске асыра отырып, мемлекет ешкіммен бәсекелес болмайды. Біз тиімді логистикалық жүйе құруды ойластырудамыз. Жеке бизнес бұған қатыса алады және қатысуға тиіс. Мәселе тек жобалардың құны мен инвестицияларды қайтару. КТО өзін-өзі ақтауы 25 жылға дейін созылуы мүмкін. Ең бастысы, жеке инвестициялар өз шығындарын өнімнің соңғы құнына ауыстырады. Мемлекет осы шығындарды субсидиялайды» — деді Сұлтанов.