Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Төлеутай Рахымбеков күнбағыс тұқымына экспорттық баж салығын алып тастауды ұсынды
18 сентября 2023
Үкімет енгізген ауылшаруашылық өнімдерінің экспортына шектеулер агробизнеске жағдайды болжауға, максималды пайда табуға мүмкіндік бермейді және кейде тіпті шығынға әкеледі. "Ауыл" партиясы төрағасының бірінші орынбасары Төлеутай Рахымбеков ішкі нарықты әлеуметтік маңызы бар өніммен қамтамасыз етуге және бұл ретте экспортты жаппауға кепілдік беру туралы ұсынысты айтты. Ол барлық есептеулерді өзінің Facebook парақшасында жариялады.
Төлеутай Рахымбеков биыл күнбағыс тұқымына импорттық кедендік баж салығы енгізілгеннен кейін (тоннасына 100 еуро) жоғары маржалық дақыл шығынды дақылға айналғанын атап өтті. Егер өткен жылы өзіндік құны 150 мың теңге/тонна болса, тұқымды экспортқа 200 мың теңгеден сатса, биылғы жылы бажды ескере отырып, фермер үшін баға 140 мың теңге/тоннаға дейін төмендеді.
Фермерлер де, май өңдеушілер де үкіметті экспортқа қатысты түбегейлі қарама-қарсы шараларды қабылдауға сендіреді, нәтижесінде қабылданған шешімдер үнемі сынға ұшырайды.
Сондықтан Төлеутай Рахымбеков экспорттық баждар мен квоталардың орнына ауыл шаруашылығы өнімдеріне ішкі квоталарды енгізуді қарастыруды ұсынды.
"Қарапайым есептеу. Өсімдік майын тұтыну мөлшері - жылына 12 кг/адам. Сонда елге 240 мың тонна өсімдік майы қажет екен. Сол күнбағыс тұқымынан 40% май шыққан кезде ел ішінде 600 мың тонна майлы дақыл тұқымын және тұқым материалын қалдыру қажет", - деп есептеді "Ауыл" төрағасының орынбасары.
Яғни, субсидия алатын фермерлер қарсы міндеттемелер ретінде отандық май зауыттарына нарықтық бағамен 600 мың тонна тұқым жеткізуді ұсынуы керек, ал қалған көлемін олар өз қалауы бойынша сата алады. Мұндай шешім фермерлерге майлы дақылдар өндірісін шектеусіз ұлғайтуға мүмкіндік береді, өйткені олар ішкі квотадан жоғары барлық көлемді ішкі немесе сыртқы нарықтарда тиімді бағамен сата алатынына сенімді болады.
Сонымен қатар, май өңдеушілердің алдына фермерлерден ішкі квота бойынша сатып алынған 600 мың тонна тұқымнан өндірілген 240 мың тонна өсімдік майын өндіру және ішкі нарыққа шығару міндеттемесін қою керек.
"Өсімдік майы ӘМАТ - әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының тізбесіне кіреді. Өңірлік тұрақтандыру қорларына жауапты өңірлік әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар (ӘКК) осы көлемге келісімшарт жасасын. Сонымен қатар, ӘКК өсімдік майының барлық көлемін өзі арқылы "өткізудің" қажеті жоқ - бұл сома өте үлкен. Өңірлік шағын көтерме сауда желілері ӘКК-ге өз квоталарын алуы жеткілікті. Осыған ұқсас ауыл шаруашылығы өнімдерінің әлеуметтік сезімтал түрлерінің басқа түрлері бойынша да жасауға болады", - деп атап өтті Төлеутай Рахымбеков.
Тақырып бойынша оқу: Қазақстанды фермерлердің жаппай банкроттығы күтуде
Ол сондай-ақ тағы бір қызықты фактіні атап өтті: соңғы 30 жылда Қазақстанда майлы дақылдар өндірісі бойынша әсерлі нәтижелерге қол жеткізілді. Егер 1991 жылы майлы дақылдар алқабы 303,2 мың га, 2001 жылы - 347,5 мың га болса, 2011 жылы ол 1 млн 816,2 мың га, 2021 жылы - 3 млн 102,4 мың га жетті. 10 еседен астам өсім! Майлы дақылдардың жалпы ауданынан 2021 жылы күнбағыс 960,5 мың га, ал зығыр 1,5 млн га құрады. Сондықтан, сарапшының пікірінше, майлы дақылдардың тұқымын экспорттауды шектеу мүмкін емес.
