Марокко мен Алжир қазақстандық бидайды сатып алуды ұлғайтты
Қазақстанның Астық одағының болжамы бойынша ағымдағы маркетингтік жылы қазақстандық бидайдың экспорты 7,7 млн тоннаны құрайды. Қыркүйектен мамырға дейін 6 млн 40,7 мың тонна экспортталды, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 47%-ға жоғары. Маусымдық төмендеу күтулеріне қарамастан, мамыр айында бидай экспорты ЕАЭО елдерін есептемегенде 617,1 мың тоннаны құрады. Бұл сәуір айымен салыстырғанда 57,1 мың тоннаға төмен. Мамыр экспортының мұндай нәтижесі соңғы 15 жылда үшінші болды: 2012 жылы 2011 жылғы рекордтық өнімнің экспорты + көлік субсидиялары (қазіргіге ұқсас) және 2023 жылы 2022 жылғы жақсы өнімнің жоғары сапалы бидайының экспорты болды. Бұл туралы Қазақстанның Астық одағының талдау департаментінің басшысы Евгений Карабанов мәлімдеді.
Дәстүрлі нарықтарға жеткізілімдердің ұлғаюы да, жаңаларына шығу да байқалады.
«Биылғы жылы қазақстандық бидайды сатып алушылар тізімінде алғаш пайда болған Марокко мамыр айында сатып алуды 47,5 мың тоннаға арттыруды жалғастырды. 2025 жылдың 5 айында Қазақстаннан осы елге бидай жеткізу 158,6 мың тоннаны құрады. Өткен айда алғаш рет 8,8 мың тонна сатып алған Алжир Қазақстаннан бидай импортының көлемін 90,5 мың тоннаға дейін күрт арттырды. Сонымен қатар, Қазақстаннан бидай сатып алушылардың тізімі жаңа елдер: Норвегия, Нидерланды, Ұлыбритания, Вьетнам, БАӘ, Ирак, Вьетнам есебінен кеңейді. Грузияға, Әзірбайжанға жеткізілім де күрт өсті», - деді Евгений Карабанов.
Ол биылғы маусымда экспорт көрсеткіштері отандық бидай экспорттаушыларға көлік шығындарын тоннасына 20-дан 30 мың теңгеге дейін субсидиялаудың тікелей нәтижесі екенін атап өтті. Бағдарлама операторы - «Азық-түлік корпорациясы» ҰК мәліметтері бойынша, 26 маусымда көлік шығындарын ішінара өтеуге 426 өтінім келіп түсті. Өтінімдер бойынша экспорттық жеткізілімдердің жалпы көлемі 21,7 млрд теңгеге (41,7 млн доллар) 942,1 мың тонна бидайды құрады. 174 өтінім бойынша Азық-түлік корпорациясы бұрын экспорттаушыларға 320,1 мың тонна жеткізгені үшін 7,27 млрд теңге (14 млн доллар) төлеген болатын.
2023/24 МЖ осы кезеңмен салыстырғанда Өзбекстанға - 36%-ға, Тәжікстанға - 28%-ға, Ауғанстанға - 63%-ға, Әзірбайжанға - 255 есе, Қырғызстанға - 6,5 есе, Латвияға - 4,4 есе, Италияға - 8%-ға экспорт өсті.
«Бидай экспортының Қытайға 2,7 есеге төмендеуі жемшөп ұнын жеткізудің 1 014 мың тоннаға немесе жылына 3,2 есеге ұлғаюымен өтелді», - деп атап өтті сарапшы.
Сондай-ақ, ол Ресей Федерациясынан бидай импорты соңғы 7 жылдағы ең төменгі деңгейді - 167,5 мың тоннаны немесе өткен маусымның ұқсас кезеңінен 11,5 есе аз екенін айтты. Бұл арзандау рубльдің қымбаттығы мен ресейлік астықтың қымбаттығына байланысты.