Мал биржалары ет нарығындағы делдалдардан арылуға мүмкіндік береді

Қазақстандағы мал өсірушілердің басты мәселелерінің бірі өндірушілерге өз өнімдері үшін әділ баға алуға мүмкіндік бермейтін ет сату кезіндегі көптеген делдалдық схемалар болып табылады. Қазақстан Ауыл шаруашылығы министрлігінің өкілдері Австралияға сапары барысында осы елдегі мал биржаларының тәжірибесін зерделеп, қазір біздің елімізде мұндай тәжірибені қалай енгізу керектігі туралы ойлануда.

ҚР Премьер-Министрінің баспасөз қызметінен хабарлағандай, Австралияға сапар барысында қазақстандық делегация құрамына қазақстандық фермерлер мен вице-премьер Серік Жұманғарин бастаған бірнеше өңірдің басшылары кірді. Олар Австралияның ең ірі мал биржаларының бірі - RLX-ке (Regional Livestock Exchange) барды.

ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрі Аманғали Бердалиннің айтуынша, Қазақстанда мал шаруашылығындағы делдалдық схемаларды қысқарту мәселесін шешу қажет.

«Бізде мұндай биржалар жоқ, шаруалардан малды делдалдар сатып алып, содан кейін нарықта сатады. Австралияда біз мал шаруашылығының мүлдем басқа мәдениетін көрдік және ет өндіру құны біздікінен бірнеше есе төмен. Отандық мал шаруашылығын дамытудың басты мәселелерінің бірі - фермер қалаған бағасын ала алмайтын көптеген делдалдық схемалар. Қазір Ауыл шаруашылығы министрлігі мал шаруашылығын дамыту жоспарын әзірлеуде және бұл тәжірибе бізге пайдалы болады», - деді Аманғали Бердалин.

Сондай-ақ, отандық өндірушілер австралиялық мал өсірушілердің тәжірибесіне қызығушылық танытты.

«Біз Қазақстанда да осындай мал базарларын ашуды жоспарлап отырмыз. Сауда-саттықты бақылай отырып, мен бұл жүйенің сатып алушылар үшін де, сатушылар үшін де өте қарапайым екенін түсіндім. Мысалы, сатушы 100 бас әкеледі, базар иелері бәрін өздері қабылдайды, таразыға қояды және сатып алғаннан кейін тіпті жеткізуді жүзеге асырады», — деді «Кайып Ата» ЖШС құрылтайшысы Сырым Ертаев.

Үкіметтің баспасөз қызметі хабарлағандай, RLX нарығының жалпы ауданы 4 га құрайды, оның 1,5 га жабық бөлікке келеді. Бір мезгілде аумақта 8 мыңға дейін мал болуы мүмкін. Сауда-саттық әр сейсенбі және әр екінші бейсенбі сайын өткізіледі, мұнда жылына 140 мыңға жуық ірі қара сатылады. Сатуға әкелінетін барлық мал электрондық биркалар бойынша анықталады және қадағаланады. Малды сауда-саттықтан бір күн бұрын әкеледі, кешкі 9-дан бастап салмақ тазалығы үшін тамақтандырмайды. Сатудан кейін олар дереу жеткізу орнына жеткізіледі. Сауда күніндегі сату көлемі – 99,5%, яғни сатылмаған тауар іс жүзінде қалмайды.

Ең маңызды мәселе – қауіпсіздік. Нарық малды сатудың барлық кезеңдерінде тыныш қозғалатындай етіп жасалған. Шатыр оларды аптап ыстықтан құтқарады, үнемі ауыз су бар, металл баспалдақтардың жұмсақ жабыны түсу мен көтерілу кезінде тұяқтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Жұмысшылар тек жаяу немесе атпен жүреді. Барлық қалдықтар мен ағынды сулар кейіннен қайта өңделеді.

Thompson Longhorn (RLX жобалаушы компаниясы) бас директоры Байрон Вулф атап өткендей, Бұл Оңтүстік Австралиядағы ең ірі мал биржасы, осы алаңда аптасына 2 мың бас мал сатылады.

Тақырып бойынша оқу: Бақтыбаев бүкіл Қазақстан бойынша мал базарларын ашуды ұсынды

«Бүгін бейсенбі, үлкен сауда-саттық өтіп жатыр. Біз сатуға ұсынылған малдың кең ауқымын көріп отырмыз. Бағалар бір бас үшін 750-800 австралиялық доллар аралығында. Мұндай нарықтар мал шаруашылығы индустриясы үшін өте маңызды, олар трейдерлер мен өндірушілерге сатылым табуға және ең жақсы баға үшін күресуге көмектеседі», — деп атап өтті Байрон Вулф.