Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
ҚР фермерлері субсидиясыз және сусыз қалуы мүмкін
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің ұсынымдарын ескере отырып, ауыл шаруашылығын мемлекеттік қолдау жүйесіне өзгерістер енгізуді жоспарлап отыр. Алайда, жоба фермерлер арасында наразылық тудырды. Бір жағынан, барлығы субсидияларды төлеудің қолданыстағы тәртібін реформалау қажеттілігін мойындайды. Екінші жағынан, фермерлер түзетулердің бір бөлігі олардың қаржылық жағдайын нашарлатады және даму мүмкіндіктерінен айырады деп қорқады.
ElDala.kz порталымен субсидиялау қағидаларын өзгерту жобасына қатысты өз пікірімен картоп өсірумен және биогумус өндірумен айналысатын Солтүстік Қазақстан облысының «Стрелец» ЖК жетекшісі Андрей Стрелец бөлісті (басты суретте).
- Жобамен танысқаннан кейін, ол, бірінші кезекте, фермерлерді қолдауға жұмсалатын шығындарды азайтуға бағытталған деген қорытындыға келдім, - дейді Андрей Стрелец. - Қазір оңай уақыт емес, мемлекет артық шығындардан құтылу мүмкіндігін қарастыруда. Егер біз осы жобаны мұқият талдайтын болсақ, фермерлерге нақты қолдау айтарлықтай азаятыны белгілі болады.
ҚМЖ өз есебінен
Андрей Стрелец үшін ең даулы сәттің бірі - құрылыс-монтаждау жұмыстарын субсидиялаудың күшін жою. Көптеген фермерлер үшін өз шаруашылықтарын дамыту жобаларын жүзеге асыру үй-жайларды салуға жұмсалатын үлкен шығындармен тығыз байланысты. Осы бап бойынша шығындар жобаның барлық құнынан 70%-ға дейін жетуі мүмкін. Осылайша, құрылысқа байланысты кез келген жобаның құны едәуір артады және жаңа жағдайда көптеген фермерлер олардан бас тартады.
- Мен үшін жаңа жоба, ең алдымен, құрылыс-монтаждау жұмыстарына субсидияларды алып тастау мәселесімен толғандырады, - деп атап өтті Андрей Стрелец. - Алдын ала есептеп, жаңа қағидаларға байланысты құрылыс мерзімі екі есеге артатынын түсіндім. Ал әлдекім қолын сілтеп, жоспарланған құрылыстың бәрін мерзімсіз уақытқа тоқтатады. Бұл жағдайда саланың белсенді дамуы туралы қалай айтуға болады?
Тақырып бойынша оқу: ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі субсидиялардың жарты бөлігін алып тастайды
Сондай-ақ, құны 3 млн. теңгеден төмен аспалы және тіркемелі жабдықты субсидиялаудың алынып тасталуы фермерлерді қатты алаңдатады.
- Шағын фермерлерді қолдау керек екенін түсінесіз, бірақ іс жүзінде ұсынылған өзгерістер бұған қайшы келеді, - деді Андрей Стрелец. - Белгілі бір сомадан төмен емес сатып алуға субсидиялауды алып тастау сияқты тармақтар шағын фермерлерге әсер ететіні түсінікті. Ірі сатып алуға ақшасы бар ірі фермерлер қайтадан субсидия алады және олар олжалы болады. Қымбат жабдықты сатып ала алмайтын шағын фермер құр алақан қалады.
Нәтиже үшін жауапта
Субсидиялауды өзгерту бойынша жобаның оң сәттері туралы айта келе, СҚО-ның фермері субсидиялау нәтижелерін бақылауға әділ назар аударылғанын атап өтті. Оның пікірінше, фермер қайтарымды көрсетпей мемлекеттен қандай да бір қаражат алмауы тиіс.
- Бұл ұсыныс дұрыс, - дейді Андрей Стрелец. - Субсидия алған фермер де нәтижеге жауап беруі керек. Мемлекет белгілі бір міндеттемелерді, қаражат не үшін пайдаланылғанын, тиімді пайдаланылғанын нақты есеп беруді талап етуге құқылы. Ең бастысы, осы қолдаудың арқасында қандай нәтижелерге қол жеткізілді. Ал қалғанында, әрине, бұл жоба өте шикі және көптеген нақтылауды қажет етеді, әйтпесе ол біздің ауыл шаруашылығы мен елдің азық-түлік қауіпсіздігіне қатты әсер етуі мүмкін.
Тақырып бойынша оқу: Фермерлерге субсидиялардың орнына міндеттемелер жүктеледі
Фермер сондай-ақ мұндай жобаларды құру кезінде нені ескеру керектігі және бүгінгі таңда, ең алдымен, неге субсидия беру керектігі туралы айтты.
- Мұндай құжаттарда фермерлердің қажеттіліктері мен мүдделеріне көбірек көңіл бөлінгенін қалаймын, - деп түсіндірді Андрей Стрелец. - Ал субсидияларды басты проблемаларды шешуге бағыттау керек. Қазір біздің ауыл шаруашылығының негізгі проблемасы - суармалы жерлердің жетіспеушілігі. Осы маусымдағы құрғақшылық мұны айқын көрсетті. Сондықтан фермерлер суармалы жерлердің санын көбейтуі үшін мүмкіндігінше көп қаражат жұмсау керек деп санаймын. Бұл - бірінші кезектегі іс. Бұрынғыдай болмайтынын түсіну керек. Жазғы жауын-шашынның мөлшеріне қараңыз: бұрнағы жылы - 74 мм, өткен жылы - 54 мм, ал биыл - тек 32 мм. Бұдан әрі не болатыны белгісіз. Көптеген болжамдар бойынша құрғақшылық жалғасуы мүмкін. Табиғи ылғал аз болатын жаңа шындықта өмір сүру қажет болуы мүмкін. Сондықтан бірден әрекет ету керек, фермерлерге суаруды ұйымдастыруға барлық рұқсаттарды жеңілдету қажет.
Фермер әзірге мемлекеттік органдар жаңа сын-тегеуріндерге жедел ден қою мәселесінде өте баяу деп санайды. Өзекті мәселелерді қадағалап, оларға назар аудара отырып, мемлекеттік қолдауды тезірек өзгерту керек. Қыс арбаңды сайла, жаз шанаңды сайла. Құрғақшылық тұрақты проблемалар санатына енгені бәріне анық. Сондықтан қазір АӨК-ті жаңа жағдайдағы жұмысқа бейімдеу үшін батыл қадамдар жасау керек. Атап айтқанда: фермерлер жауын-шашын деңгейіне мүмкіндігінше аз тәуелді болуы үшін мүмкіндігінше көп жерді суаруға болады. Ақыр соңында, егер астық шықпаған жылдар қайталанса, оның салдары тек ауыл шаруашылығы үшін ғана емес, сонымен бірге бүкіл елдің азық-түлік қауіпсіздігі үшін де ауыр болады.
Андрей Гончаров, Андрей Стрелец мұрағатынан алынған сурет
