Қазақстан Қытайға астық тиеуді тоқтатуда
Ағымдағы жылы Қытайға бидай жөнелтуді қайта жаңғырту болмайды. Бұл туралы 16 қыркүйекте жүк жөнелтушілермен кеңес барысында "ҚТЖ-Жүк тасымалы" компаниясының бас директоры Владимир Петров хабарлады.
2022 жылдың 8 айында "ҚТЖ-ЖТ" компаниясы 5,7 млн тонна астық тасымалдады. Оның ішінде республика ішінде 1,2 млн тоннадан астам, экспортқа – 4,4 млн тоннадан астам.
Қыркүйектің 15 күнінде 296,4 мың тонна тиелді, оның ішінде республика ішінде 111,9 мың тонна (өткен жылдың сәйкес кезеңіне 117%), экспортқа – 184,5 мың тонна (78%).
- Контейнерлеу 8% - ға жетті, бұл нөлдік бастапқы деңгейді ескере отырып, жақсы көрсеткіш, - деп атап өтті Владимир Петров (суретте).
8 айда тартылған өнім 1,6 млн тонна (114%) тиелді, оның үстіне экспортқа 1,1 млн тонна (126%) тиелді. Қыркүйектің 15 күнінде тартылған өнім 115,3 мың тонна (120%), ел ішінде 28 мың тонна (64%), экспортқа 87,3 мың тонна (өткен жылдың сәйкес кезеңіне 166%) тиелді.
- Біз астық пен ұн экспортына қойылған шектеулер алынып тасталғанын білеміз, сондықтан қазір жаңа көлемдер жаппай тиеуге қойылатын болады, - деді Владимир Петров.
Екінші маңызды мәселе – Қытайға экспорттау. Қыркүйек айына " ҚТЖ-ЖТ" ҚХР бағытына 147,3 мың тонна көлемінде ("Достық" арқылы 124,3 мың тонна, "Алтынкөл" арқылы 19,4 мың тонна) өтінімдер келісті. Алайда, айдың 15 күнінде тек 18,6 мың тонна немесе жоспардың 26% тиелді.
"Тамыз айынан бастап қытай жағындағы жағдай күрт нашарлады", - деді Владимир Петров. – Егер жыл басынан бері біз онда қараусыз қалған пойыздарсыз жұмыс істесек, бүгінде қытай шекарасы бағытындағы 70 пойыз қозғалыстан қалып қойған. Олардың ішінде 36 контейнер, оның 25- астық жүктері мен шекілдеуік бар жүктер. Біз Қытай тарапымен бірнеше келіссөздер жүргіздік, біздің топ шекараға шығып, Алашанькоуда жол бөлімшесінің директорымен сөйлесті. Қытай тарапы астық және өсімдіктен алынатын басқа да ауыл шаруашылығы жүктері ҚХР кеден заңы бойынша тексеру және талдау үшін міндетті болып табылады деп мәлімдеді. Сондықтан олар Үрімші зертханасына үлгілерді жіберу арқылы әр контейнерді 100% тексеруді жалғастырады. Талдау мерзімі -5-7 күн.
Осыған байланысты "ҚТЖ-ЖТ" компаниясы қазан айында Қытайға ауыл шаруашылығы тауары бар контейнерлерді тиеуге өтінімдерді қабылдауды тоқтатады, өйткені қазірдің өзінде жолдарда жүк көп болғандықтан, оны қазан бойы тасуға тура келеді. Жақсы динамика жағдайында компания 10 қазаннан кейін кейбір қосымша көлемдерді үйлестіруге мүмкіндік береді.
- Егер қазан айына шыдасақ, онда қараша айында біз тамыз - қыркүйек айларындағы жүк тиеу деңгейіне қайта орала аламыз, - деп толықтырды Владимир Петров.
Сонымен қатар, "ҚТЖ-ЖТ" басшысы биылғы жылдың соңына дейін Қытайға ауыл шаруашылығы тауарын астық тасығыштармен жеткізу жоспарланбағанын атап өтті. Тасымалдаудың бұл форматы бір жыл бұрын қытай тарапының өтініші бойынша тоқтатылды.
- Астық тасымалдаушыларды қайта жеткізу туралы ұсыныстар болды, бірақ біз оларды жүзеге асыру мүмкіндігін көріп отырған жоқпыз, - деді Владимир Петров.
Сонымен қатар, "ҚТЖ-ЖТ" басшысы жақсы жаңалықты да хабарлады – Қазақстанның ауыл шаруашылығы тауары үшін басқа нарықтар бойынша барлық тоғысулар ашылды - бұл Орта Азия, Ресей, Каспий теңізі, Құрық және Ақтау порттары.
- Мұнда бәрі еркін, - деді Владимир Петров. - Біз барлық бағыттар бойынша жоспарлар ашуға дайынбыз. Ақтау порты арқылы біз 200-250 мың тоннаға арналған айлық жоспарды келісеміз, өйткені олар бұдан былай шығарылмайды.
Жалпы, "ҚТЖ-ЖТ" компаниясы үкімет жоспарлаған астық пен ұн экспортының көлемін 6-6,5 млн тоннаға жеткізу мерзімін сәуір-мамыр айларына дейінгі кезеңге бағалайды.
Тақырып бойынша оқу: Теміржолшылардың кінәсінен Қазақстанның оңтүстігі нансыз қалады
Ұн тартушылар тарапынан ел ішінде, солтүстіктен оңтүстікке астық жеткізу мәселелері туралы сұрақтар қойылды. ElDala.kz порталы бұған дейін ол оңтүстік аймақтардағы наубайханаларды ұнмен қамтамасыз етудің тұрақтылығына қауіп төндіретін осы мәселеге назар аударды.
Владимир Петров бұл мәселе де шешіліп жатыр деп сендірді. Атап айтқанда, Шу станциясы ауданындағы жолдарда жөндеу жұмыстары аяқталды, бұл жеткізілімдерді жеделдетеді.
"Жолшылар жылдамдықты көтереді, қазан айында біз көңілді, тез барамыз деген үміт бар", - деп уәде берді "ҚТЖ-ЖТ" басшысы.
Сонымен қатар, компанияның бас директоры астық пен ұнды экспорттау емес, ел ішіндегі тасымалдау басымдыққа ие болады деп уәде берді.
Ол Қазақстан астық тасығыштарының негізгі операторы "Астық Транс" компаниясына да осыны жасауды, бірінші кезекте бидайдың ішкі тасымалын жылжымалы құраммен қамтамасыз етуді ұсынды.
"Астық Транс" коммерциялық жұмыс жөніндегі вице-президенті Жандос Қуанышев (суретте) компанияның мұндай шараларды қабылдағанын растады – солтүстіктен оңтүстікке астық тасымалдау үшін астық тасығыштарға квота бөлінді.
- Ішкі нарықты жабу және инфляцияны тежеу - біздің басымдығымыз, - деді Жандос Қуанышев. – Біз республикаішілік қатынаста тасымалдау мөлшерлемелерін экспортқа қарағанда төрт есе төмен ұстаймыз. Олар өзіндік құнынан төмен.
Сондай-ақ, "Астық Транс" республикаішілік қатынаста астық тасымалдауды бағыттауды ұсынды. Бұл дегеніміз, бір типтегі жүктері бар бірыңғай құрам қалыптасады және ол тікелей жөнелту станциясынан тағайындалған станцияға дейін жүреді. Мұндай формат жүкті солтүстіктен оңтүстікке 3-4 тәулік ішінде жеткізуге мүмкіндік береді.