Қазақстан Ресейден астықты автокөлікпен әкелуге тыйым салуды талқылауда
Ресей астығын автомобиль көлігімен әкелуге алты ай мерзімге тыйым салу туралы шешім сейсенбі, 14 наурызда ҚР сауда және интеграция вице-премьер-министрі Серік Жұманғариннің қатысуымен болған жиналыста талқыланды. Ұсыныс ведомствоаралық комиссияға 15 наурыз, сәрсенбіде шығарылады.
Бұл ретте теміржол көлігімен жеткізу жалғасады деп болжануда, бұл Қазақстанның ұн тартушыларын шикізатпен қамтамасыз етуді қолдауға тиіс.
Бұған дейін тыйым салуды енгізу қажеттілігі туралы ұсынысты астық өндірушілер мен өңдеушілердің салалық қауымдастықтары енгізген болатын.
Себебі, Ресейдегі рекордтық егін жинау аясында астық құны қазақстандық астықтан әлдеқайда төмен болды. Үлкен көлемдер Қазақстанға заңды түрде (ҚҚС төлеумен) де, контрабандамен де енеді. Сонымен қатар, заңсыз ("сұр") астық көбінесе жүк көлігімен әкелінеді, шаруа қожалықтарының қоймаларына түседі, онда оған құжаттар ресімделеді. Сарапшылардың бағалауы бойынша, 2022 жылы Қазақстанға "сұр" астықты жеткізу көлемі 3 млн тоннаға жақындады.
Бұдан әрі бұл астық қазақстандық түрдегі не болмаса Орта Азияға қайта экспортталады (Ресейде экспорттық баж және Қазақстанда транзиттік теміржол тарифін төлемей), не диірмендерге қайта өңдеуге түседі.
Екі жағдайда да қазақстандық фермерлер шығынға ұшырайды, өйткені арзан ресейлік астық ішкі бағаларға да, экспорттық астыққа да қысым жасайды.
Баға динамикасы мынадай: егер 2022 жылдың күзінде 3-класты бидайдың тоннасына 125 мың теңге (ҚҚС-пен) берілсе, қазіргі уақытта баға ҚҚС-пен 95 мың теңгеге және шаруа қожалықтарынан 84 мың теңгеге дейін төмендеді.
Бұл ретте, фермерлердің айтуынша, "сұр" ресейлік астық Қазақстанға 70 мың теңге/тоннасы әкелінеді.
Автомобиль көлігімен жеткізуге тыйым салуды енгізу ішкі нарықтағы бағаны қолдауы керек, деп санайды трейдерлер, сонымен қатар контрабандалық бидайды қайта экспорттаумен емес, адал жұмыс істейтіндерге экспорттауға көмектесуі керек.
Сонымен қатар, трейдерлер тағы да астықты Қытайға астық тасымалдаушылармен жөнелтуді ашу мәселесін шешуді сұрады (қазір тек қымбат контейнерлерде жеткізуге рұқсат етілген). Егер бұл орын алса, бұл нарықтағы бағаны да қолдайды, себебі артық шығынның көп бөлігі нарықтан Аспан асты еліне кетеді.