Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстанда суармалы су тапшылығы 7 текше шақырымға жетеді - Ходжаназаров
15 июня 2023
Қазақстанда ауыл тұрғындары үшін де, қалалар үшін де өзекті мәселелердің бірі су тапшылығы болып табылады. Сараптамалық бағалаулар бойынша суармалы судың тапшылығы 7 текше шақырымға жетеді. Бұл туралы Мәжіліс депутаты Айдарбек Ходжаназаров ҚР премьер-министрі Әлихан Смайыловтың атына сауал жолдады.
"Биылғы жылы жаздың басынан бері аптап ыстық болды. Тіпті солтүстік аймақтарда температура 48 градусқа дейін жетеді. Бірқатар өңірлерде топырақта ылғал тапшылығы тіркелді, ал шаруа қожалықтары құрғақшылықтан сақтандыру жағдайларын ресімдеуде. Суармалы егіншілік те зардап шегеді: температураға байланысты ылғалдың төмендеуі каналдар мен арықтардың тозуына немесе сапасыз құрылысына байланысты су тапшылығын күшейтеді. Жылдық су ағынының 100 текше шақырымының 56% елден тыс жерде қалыптасады, яғни біз көршілерімізге және олардың шаруашылық қызметіне тәуелдіміз", - деді Ходжаназаров.
Оның айтуынша, сараптамалық бағалаулар бойынша суармалы судың тапшылығы 7 текше шақырымға жетеді. Су мәселесін шешуге қаражат қатты жетіспейді. Су ресурстары бойынша барлық бюджеттік бағдарламалардың жылдық көлемі 98 млрд теңгені құрайды, бұл ретте бір облыстың қажеттілігі едәуір жоғары.
"Тек Түркістан облысында қажеттілік 300 млрд теңгеден астам соманы құрайды, бірақ тұжырымдамалар мен жоспарлар қаржыландырумен бекітілмеген және жылдар бойы қағаз жүзінде қалып келеді", - деп атап өтті депутат.
Мәжілісмен Қазақстанда су ресурстарын есепке алудың бірыңғай жүйесі және деректердің жедел жиынтығы жоқ екеніне назар аударды. Сондай-ақ, оның айтуынша, судың міндеттері мен жауапкершілігі суды пайдалану тұрғысынан экология, энергетика, ауыл шаруашылығы, индустрия министрліктері мен барлық облыс әкімдіктері арасында жеке бөлінеді.
"Су мәселесін назардан тыс қалдыруға болмайды, су проблемалары оңтүстік облыстардың ауылдық жерлерінде тұратын 4,5 миллион қазақстандықтың мүдделеріне тікелей әсер ететінін ұмытпауымыз керек", - деп атап өтті Ходжаназаров.
Тақырып бойынша оқу: Қазақстанда 2023 жылы суару жүйелерін шығаратын екі зауыт іске қосылады
Осыған байланысты ол ауқымды проблемалардың алдын алу бойынша бірқатар шараларды ұсынды.
Атап айтқанда, депутат цифрландыру құралдары арқылы су ресурстарын бірыңғай есепке алуды жолға қоюды ұсынады.
Сонымен қатар, оның пікірінше, бірыңғай мемлекеттік органға су ресурстары үшін жауапкершілікті, кем дегенде, деректерді иеленетін, су ресурстарын басқаратын және оларды кемінде 30-50 жылға тиімді пайдалану саясатын жүргізетін агенттік деңгейінде бекіту қажет.
Сондай-ақ, ол су пайдаланушыларды Австралияның тәжірибесі бойынша суды ұтымды пайдалануға ынталандыру әдістерін қолдануды және гидротехникалық объектілердің ЖСҚ олардың экономикалық тиімділігі мен құрылыс құнын есептеудің дұрыстығына тексеру жүргізуді ұсынды.
Бұдан басқа, мәжілісмен ирригациялық желілерді дамыту бойынша, оның ішінде "Қазсушар" 114 млрд теңге көлемінде қарыз тартқан халықаралық қаржы институттарының қаражатын пайдалана отырып, барлық жобалардың тізбесі, жобалардың ағымдағы мәртебесі мен жай-күйі, объектілерді мұздату немесе тапсыруды кешіктіру мәселелері мен себептері туралы мәліметтерді ұсынуды сұрайды.
"Ұлттық қор қаражатының жедел міндеттерге жұмсалуын болдырмау және оларды елдің су қауіпсіздігі мәселелерін шешуге бағыттау мүмкіндігін қарастыруды ұсынды", - деп қорытындылады Ходжаназаров.
