Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстанда өлген мал саны өсуде
15 июня 2023
Қазақстанның мал шаруашылығы биыл шошқа шаруашылығынан басқа барлық бағыттар бойынша өсімін көрсетіп отыр. Сонымен қатар, түйелерді қоспағанда, ауыл шаруашылығы жануарларының барлық түрлерінің өлім-жітім көрсеткіштері де өсуде.
Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 1 маусымға Қазақстанда ІҚМ саны 10,5 млн басты (оның ішінде 4,5 млн сиыр) құрап, бір жылда 4,4% - ға артты.
Қой саны 4,1% - ға артып, 25,8 млн басты құрады, ешкі саны 1,7% - ға, 3,2 млн-ға дейін өсті.
Жылқы шаруашылығы ең үлкен өсімді көрсетеді: жылқы саны бір жылда 10,2% - ға өсіп, 4,5 миллионға жетті. Түйелер 5,7% - ға өсті-292,7 мың бас, ал құстардың саны 5,2% - ға, 51,2 млн басқа дейін өсті.
Шошқалардың саны 2,8% - ға азайып, 905,6 мың басты құрады.
Статистикаға сәйкес, жыл басынан бері тірі салмақта (+5,2%) 765,5 мың тонна мал мен құс немесе сою салмағында 450,6 мың тонна (+5,4%) сойылды немесе союға өткізілді. 2,3 млн тонна сүт сауылды (+2,8%). Жұмыртқа өндірісі, керісінше, 1,8% - ға азайып, 1,9 млрд дананы құрады.
Есепті кезеңде ірі терілер 2,3% өсіммен 1,1 млн дана, ұсақ терілер - 2,5% өсіммен 2,1 млн дана алынды.
Жалпы алғанда, саланың даму көрсеткіштері оң үрдісті көрсетсе де, құлаған жануарлар санының өсуі осы салада көптеген проблемалардың бар екендігін көрсетеді. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, жыл басынан бері Қазақстанда 10 мың бас ІҚМ өлген, көрсеткіш өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 13,3% - ға өсті (2022 жылғы 1 маусымға ІҚМ өлімі - 8,9 мың бас). Бұл ретте ірі қара мал басының жалпы санына шаққанда өлген малдың пайызы 0,1% деңгейінде сақталды.
Жамбыл облысында құлаған ІҚМ-дың ең үлкен өсімі – 5,2 есе, биыл ол жерде 2022 жылы 67-ге қарсы 350 бас жоғалды. Павлодар облысында көрсеткіш 2,1 есе өсті, мұнда шығындардың жалпы саны өткен жылы 657-ге қарағанда 1 388 басқа жетті.
Сандық тұрғыда Ақмола облысында ең көп шығын - 1 898 бас, бұл ретте өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өңірде мал өлімі 3,9% - ға төмендеді. Қостанай облысында ІҚМ өлімі - 1 651 бас (өсім 14%), Солтүстік Қазақстан облысында - 1 328 бас (өсім 1,8%), Алматы облысында - 1 016 бас (өсім 2%).
Жетісу, Қызылорда, Маңғыстау, Түркістан облыстарында ІҚМ өлімі төмендеді.
Тақырып бойынша оқу: Ауыл шаруашылығы министрлігі жемшөп өндірісін дамытудың жаңа шараларын ұсынды
5 айда қойдың жалпы өлімі 20,6 мың басты құрады, бұл өткен жылғы көрсеткіштен 23,8% - ға жоғары. Жалпы мал басының шығыны -0,1%.
Шымкентте қой өлімі 5,3 есе өсті, бірақ бұл ретте 32 бас жоғалды (2022 жылдың 5 айында 6 қой болды). Жетісу облысында көрсеткіш 3 есеге, 7 мың басқа дейін өсті. Абай облысында 2,3 есе (3 233 бас), Қарағанды облысында (498 бас) 2,2 есе өсті. Ақмола (545 бас) және Павлодар (214 бас) облыстарында көрсеткіш 2,1 есеге артты.
Алматы облысында қой өлімі 97,1% - ға (4 181 бас), Ақтөбе облысында 83,4% - ға (532) өсті.
Қалған өңірлерде биыл құлаған қойлардың саны 90% – ға дейін төмендеді.
Сол кезеңде ешкілердің өлімі жалпы ел бойынша 30,4% - ға өсіп, 828 басқа, шошқалар – 17,7% – ға (14 798 бас), жылқылар-0,6% - ға (2 294 бас) жетті.
Түйе шаруашылығында, керісінше, көрсеткіш 12,3% - ға төмендеп, 327 басты құрады.
Айта кетейік, осы аптада ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеев елімізде эпизоотиялық жағдайды тұрақтандыруға қол жеткізілгенін мәлімдеді. Өткен жылы жұқпалы аурулар бойынша қолайсыз пункттер саны 13,5% – ға, ал ағымдағы жылдың 5 айында-2 еседен астам қысқарды.
Сонымен қатар, сәуір айында өткен Дүниежүзілік жануарлар денсаулығы ұйымының инспекциясы Ауыл шаруашылығы министрлігі күткен нәтижеге әкелмеді. Елдің солтүстік-батыс аймақтарында әлі де вакцинацияланған аусыл ауруы бойынша әл-ауқат мәртебесі жоқ, дегенмен бұл мәртебе осы жылдың мамыр айында қалпына келтіріледі деп күтілген болатын.
ДЖДҰ-дың теріс қорытындысын алғаннан кейін АШМ Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің төрағасы Асқар Жақыпбаев қызметінен босатылды.
Ветеринариядағы жағдай және ДЖДҰ инспекциясының нәтижесі премьер-министр Әлихан Смайыловтың сынына ұшырады. Ол аусыл бойынша мәртебені қалпына келтіру жұмыстары уақтылы жүргізілмегенін, сондықтан халықаралық ұйым мақұлдау бермегенін айтты. Ал бұл өз кезегінде мал шаруашылығы өнімдерінің бірқатар елдерге экспортталуына кедергі келтіріп, ел ішінде саланың дамуын тежейді.
"Бұл ветеринарлық қызметтің әлсіз жұмысының дәлелі екенін атап өткім келеді", - деді Әлихан Смайылов.
Ол Ауыл шаруашылығы министрлігіне алдыңғы қатарлы халықаралық тәжірибені, оның ішінде цифрландыруды ескере отырып, ветеринария жүйесін реформалаудың Жол картасын әзірлеуді, сондай-ақ экспортқа шектеулерді алып тастауға және аусыл бойынша әл-ауқат мәртебесін қалпына келтіруге қол жеткізуді тапсырды.
Айта кету керек, соңғы жылдары АШМ Қарағанды облысында 2022 жылдың қаңтарында аусылдың өршуін бір рет қана ресми растады. Алайда, елде мал бруцеллез, эмкар, ринотрахеит және басқа да жұқпалы аурулардың жиілігі үнемі тіркеліп отырады.
