Аграрлық сектор 2022 жылы 303 млрд теңгеге субсидияланады

Қазақстанда агроөнеркәсіптік кешенді субсидиялау жүйесін реформалау жұмыстары басталды. Бұл ретте секторды мемлекеттік қолдау көлемі әлі де жоғары болып отыр: 2020 жылға осы мақсаттарға республикалық бюджетте 303 млрд теңге көзделген. Бүгін сенаттың жалпы отырысында депутат Ақылбек Күрішбаев бірінші кезекте жүйенің қандай өзгерістерін қабылдау керектігі туралы пікір білдірді.

Сенатор атап өткендей, Мемлекет басшысы АӨК субсидиялаудағы жағдайды түбегейлі жақсарту жөнінде нақты нұсқаулар берді. Бұл мәселе әсіресе Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі жариялаған осы саладағы мемлекеттік қаражатты жаппай ұрлау фактілері аясында өткір болды.

"Осыдан он жыл бұрын АӨК жүйесінде субсидиялардың тек 15 түрі ғана болған, ал соңғы жылдары олардың саны 51-ге дейін, яғни 3,5 есеге артты. Бірақ бұдан мемлекеттік қолдаудың тиімділігі аса жақсармады. Мұның себебі осы саладағы үш жүйелік мәселе болып табылады. Біріншіден, мемлекеттік қолдаудың көптеген түрлерінің мақсаты түпкілікті нәтиже алуға емес, аралық технологиялық процестерді орындауға бағытталған. Бұл ретте субсидия алушылардың жауапкершілігі жоқ, өйткені субсидиялау қағидаларында жұмыс нәтижелілігінің нақты индикаторлары жоқ", - деді депутат.

Тақырып бойынша оқу: Тоқаев: ҚР-да ауыл шаруашылығын субсидиялау рекорд орнатты

Екінші мәселе, ол субсидиялар алу үшін белгіленген сәйкестік критерийлерінің көптігі мен бағдарламаларды басқарудың күрделілігіне байланысты жоғары сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін атады.

Үшінші себеп - көптеген фермерлер үшін субсидиялардың қолжетімсіздігі. Дұрыс жоспарланбағандықтан, ауылшаруашылық тауар өндірушілер көбінесе өзі бекіткен квоталар шегінде субсидия ала алмайды. Бұл мемлекеттік қолдау жүйесінің болжамсыздығын тудырады және салаға инвестициялар тартуды тежейді.

Ахылбек Күрішбаев сондай-ақ жағдайды өзгерту үшін бірқатар шараларды атап өтті.

"Біріншіден, субсидия алу үшін негізгі критерий еңбектің түпкі нәтижесі, атап айтқанда өз өндірісінің сатылған өнімінің көлемі болуы керек. Мұндай индикаторды бұрмалау қиын, сонымен бірге оны бақылау оңай. Уақыт өте келе, саланың техникалық және технологиялық қамтамасыз етілуі тұрақтанған кезде, мемлекеттік қолдау жүйесіндегі басты назарды сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау есебінен фермерлерге ұзақ және арзан несиелер бөлуге болады", - деді ол.

Екіншіден, сенатор барлық субсидия алушыларды жоспарлауды енгізуді ұсынды. Бұл мемлекеттік қолдауға жүйелілік, қажетті бюджет қаражатының көлемін дәл есептеуге, инвестициялаудың неғұрлым өзекті бағыттарын қолдау үшін жағдай жасауға мүмкіндігін береді.

Тақырып бойынша оқу: АӨК субсидиялау жүйесін трансформациялау күтіп тұр

"Соңғысы, қазіргі Qoldau субсидия беру жүйесі техникалық жағынан жетілмеген, ең бастысы ауыл шаруашылығы өндірушілері тарапынан көптеген шағымдар туындауда. Сондықтан Ауыл шаруашылығы министрлігінің субсидияларды бөлудің өзіндік мемлекеттік жүйесі болуы керек. Бұл қызмет тегін көрсетілуі тиіс", - деді Ахылбек Күрішбаев.

Ол сондай-ақ, Ауыл шаруашылығы министрлігінде субсидиялау тетігін жетілдіру бойынша жұмыс басталғанын хабарлады. Ауыл шаруашылығы министрімен уағдаластық бойынша жұмыс тобының құрамына ауыл шаруашылығында тәжірибелік жұмыс тәжірибесі бар сенат депутаттары да кіреді.