Біздің парақшамыздан Қазақстандағы агробизнестің соңғы жаңалықтарын бірінші болып біліп отырыңыз Facebook, арнада Telegram, бізге жазылыңыз Instagram немесе біздің пошталық жіберу.
Қазақстанда қаржыландырылған бау-бақша жобаларының 65%-ы іске асырылмаған
Кеше
Қазақстанда бау-бақша саласында миллиардтаған теңгеге қаржыландырылған жобалардың 65%-ы іске асырылмаған. Саланы дамыту үшін жүйелі, келісілген мемлекеттік саясат қажет. Бұл туралы Сенат отырысы барысында депутат Сұлтан Дүйсембинов ҚР премьер-министрінің атына сауал жолдап, мәлімдеді.
«2015 жылдан бастап Аграрлық несие корпорациясы 48 млрд теңгеге қарқынды бақтар бойынша 46 жобаны қаржыландырды. Алматы облысы бойынша - 18 жоба, оның 12-сі іске асыру сатысында. Жамбыл облысы бойынша - 14 жоба. Дегенмен, отырғызылған жеміс ағаштары қурап қалды, жарамсыз күйде. Түркістан облысы бойынша - 13 жоба, оның тек үшеуі бойынша ауыл шаруашылығы басқармасынан ақпарат алынды, қалған 10 жобаның іске асырылуы туралы мәліметтер жоқ. Жетісу облысында бір жоба жүзеге асырылуда», - деді сенатор.
Ол мемлекеттік аграрлық саясатта жүйелі бақылау мен жауапкершіліктің әлсіздігі бар екенін атап өтті.
«Миллиардтаған теңге бөлінгеніне қарамастан, нақты нәтижелер өте аз және уәкілетті мемлекеттік органдар әрбір жобаға жан-жақты талдау жүргізіп, белгіленген тәртіппен негізделген және шынайы ақпарат беруі тиіс», - деді Сұлтан Дүйсембинов.
Оның айтуынша, шешілмеген жүйелік мәселелер саланың дамуын айтарлықтай тежейді. 2024 жылы елімізде жеміс-жидек дақылдарының жалпы егіс көлемі 35,3 мың га, жиналған өнім көлемі - 317 мың тоннаны құрады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, жемістер мен жидектерді тұтынудың жылдық мөлшері бір адамға 120 кг-ға дейін жетеді, ал бізде бұл көрсеткіш 80 кг құрайды.
«Қазақ жеміс-көкөніс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының деректеріне сәйкес, жергілікті фермерлердің саладағы негізгі мәселелері келесі: өнімді өткізудің әлсіз арналары, сауда желілеріне шығудың күрделілігі, отырғызу материалының тапшылығы. Жылдық қажеттілігі 7 млн көшет болса, отандық өндіріс тек 1,5 млн көшет береді», - деді Сұлтан Дүйсембинов.
Сондай-ақ, мәселелердің бірі - қайта өңдеу, қойма инфрақұрылымының жеткіліксіздігі, заманауи қоймалар мен қайта өңдеу цехтарының жетіспеушілігі. Қайта өңдеу қуаттарының жүктемесі тек 36,6% құрайды.
Бұдан басқа, кадр тапшылығы, су ресурстарының тапшылығы, су үнемдеу технологияларын жеткіліксіз пайдалану және цифрландырудың төмен деңгейі байқалады.
«Дамудың тиімді үлгісін көршілес Өзбекстаннан байқауға болады, онда субсидиялау, салықтық жеңілдіктер, экспортты ынталандыру, заманауи тоңазытқыш логистикасын дамыту шаралары іске асырылды. 2021-2024 жылдар аралығында Өзбекстандағы жүзімдіктер алаңы 43 мың гектарға ұлғайды. бұл көрсеткіш қазір Қазақстанда небәрі 9,6 мың гектарды құрайды», - деді сенатор.
Жоғарыда айтылғандарға байланысты депутат үкімет деңгейінде келесі ұсыныстарды қарауға шақырды:
- импорттық өнімдермен бәсекелестіктен қорғау жөнінде шаралар қабылдау, маусымдық кедендік баждарды енгізу;
- өнімді өңдеу мен өткізуді біріктіре отырып, фермерлік кооперацияны дамыту;
- тәлімбақтар желісін кеңейту, көшет өндірісін 70%-ға дейін субсидиялау;
- сақтау және қайта өңдеу инфрақұрылымын күшейту және өңірлік агрохаб құру;
- ауылдағы кадр саясатын қайта қарау, дуальды білім беруді дамыту, әлеуметтік қолдауды қамтамасыз ету;
- ғылыми зерттеулер мен селекцияны қолдау, брендтік сұрыптарды дамыту;
- саланы цифрландыру және заманауи агротехнологияларды енгізу бойынша жол картасын әзірлеу.
