Қазақстандағы «алтын» картоптан кім ақша тапты
Қазақстандағы жалқау шаруа ғана биылғы маусымда картопты тиімді сатамын деген ниетпен екпеді. Өйткені, жыл басында түйнектер «алтын» болды – сөрелерде келісінің бағасы 500 теңгеден асқан. Алайда үміт ақталған жоқ: егін жинау кезінде баға қазіргі 110-120 мың теңге/тонна деңгейіне дейін төмендеді. Және олардың өсетініне кепілдік жоқ. Себебі экспортқа әкімшілік шектеулер мен егістік алқаптарын кеңейту.
Бұл туралы ElDala.kz порталына «Найдоровское» ЖШС (Қарағанды облысы) директоры Павел Лущак айтып берді.
Шаруашылықта 600 га суармалы егістікте картоп өсіріледі. Биыл мұнда әдеттегіден үш есе көп ерте сұрыптар егілді – 70 гектарға қарсы 230 гектар. Олар елдегі егіннің негізгі бөлігі жиналғанша оны тиімді өткіземіз деп үміттенген. Алайда, бұл жерде шенеуніктер экспортқа бейресми тыйым салып, шаруаларға әділетсіздік танытты – Өзбекстаннан сұраныс болғанымен, биылғы жылы өздерінің өнімі әлсіз болғандықтан, фитосанитарлық сертификат ешкімге берілмеді.
Нәтижесінде Қазақстанның ішкі нарығында картоптың бағасы 110 мың теңге/тоннаға дейін төмендеді және өсуі екіталай - жалпы еліміз бойынша осы маусымда бұрынғыға қарағанда 12,5 мың гектарға артық картоп отырғызылды. Экспортқа да айтылмаған шектеулерді ескере отырып, нарық толып кетеді - Қазақстан барлық егінді тұтына алмайды.
- Жалпы, картопты сатудың шығынсыздық бағасы тоннасына 150-160 теңгені құрайды, - деді Павел Лущак. - Бірақ қазіргі жағдайда оның осы деңгейге көтерілетіні түсініксіз. Биылғы жылдың басында шенеуніктер картоп бағасының қымбаттағаны үшін шаруаларды жазалауды ұйғарған сияқты, бірақ одан шаруалар емес, алыпсатарлар мен сауда желілері ақша тапқан. Біз бағаның ең шыңында картопты Қарағандыға ҚҚС-пен килограмына 190 теңге бағасымен жеткіздік, ал сөрелерде ол 400-450-ден сатылды. Бірақ бәрібір бізді кінәлі етіп қойды.
Фермер үкіметтің мұндай әрекеттерін негізсіз деп санайды - фермерлерге экспортқа ақша табуға тыйым салынды, ал көрші Өзбекстан дәстүрлі түрде Қазақстанда сатып алуға дағдыланған картопсыз қалды. Ал келесі жылы фермерлер картоптың ерте сұрыптарының астындағы аумақты қысқартады: олар әдеттегі сұрыптардан 20%-ға аз өнім береді, сондықтан ол қымбатырақ. Бірақ нарықты «қолмен басқару» фермерлерді өз тауарлары үшін әділ баға алу мүмкіндігінен айырады.
"Найдоровское" ЖШС-дегі күзгі науқан туралы толық репортажды 13 қыркүйек, сенбіде, АгроКеруен Егін 2025 аясында оқыңыз, оны ElDala.kz командасы жоба серіктестері - "Эридон Қазақстан" компаниясы, "Астық Транс" компаниясы, JAC автомобиль брендінің қолдадауымен өткізеді.