Аграршылар кәдеге жарату алымын алып тастауды талап етуде

Қазақстан АӨК қауымдастықтарының альянсы ауылшаруашылық техникасына кез келген экологиялық және кәдеге жарату алымдарын енгізуге қарсы, бұл оның қымбаттауына әкеп соқтырады, бұл машина-трактор паркін жаңарту қарқынына теріс әсер етеді, еңбек өнімділігін төмендетеді және аграршылардың қаржылық жағдайын нашарлатады. Альянс өкілдері ҚР премьер-министрі Әлихан Смайыловқа ауыл шаруашылығы техникасына кәдеге жарату алымын алып тастау өтінішімен жүгінді.

"Бұл ретте біз отандық машина жасауды қолдауды жақтаймыз және оны дамытуға арналған құралдарды бірнеше рет ұсындық, бірақ фермерлер есебінен емес", - делінген альянстың ҚР премьер-министріне жолдаған хатында.

Тақырып бойынша оқу: Қазақстанда кәдеге жарату алымы бойынша Мемлекеттік оператор пайда болады

Ауыл шаруашылығы өндірушілері АӨК және ауыл шаруашылығы машиналарын жасау салаларының жай-күйін жақсарту үшін бірқатар шараларды ұсынды. Атап айтқанда, олар 2022 жылғы 15 қаңтардан бастап экология Министрлігінің Ауыл шаруашылығы техникасын кәдеге жаратуға қаражат жинау бөлігіндегі бұйрығының қолданылуын автомобильдерге КА мөлшерлемелері бойынша түпкілікті позицияны әзірлеу сәтіне дейін тоқтата тұруды ұсынады.

Бұдан басқа, аграршылар барлық қалған позициялар (а/м, кабельдер және т.б.) бойынша шоғырландырылған позицияны әзірлегеннен кейін, бірақ 2022 жылғы 31 наурыздан кешіктірмей ауыл шаруашылығы техникасына кәдеге жарату алымын толығымен алып тастау қажет деп санайды.

Сондай-ақ, альянс өкілдері фермерлер 2021 жылы ауылшаруашылық техникасына кәдеге жарату алымы үшін бұрын төлеген қаражатты өтеуді сұрайды.

Олар кәдеге жарату саласын құруды бастау қажеттілігін атап өтті.

"Егер елде пайдаланудан шыққан ауыл шаруашылығы техникасын кәдеге жарату бойынша кәсіпорындар жұмыс істейтін болса, онда фермерге жаңа ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуға жеңілдік сертификаттарын ұсыну есебінен оны металға емес, соларға тапсыру тиімді болуы тиіс", - делінген хатта.

Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің пікірінше, машина жасауды шағын құралдар мен қосалқы бөлшектер өндіруден бастау керек.

"Кәдеге жарату алымдарын ең технологиялық ауыл шаруашылығы машиналарына енгізуге итермелеген құрастыру зауыттарының лоббизміне қостау қателік болды, сол арқылы олар тек нарықты өз қолына шоғырландыруға және өз пайдасын арттыру резервіне қол жеткізді, бұл ретте нақты оқшаулау деңгейі 5% - дан аспады. Қосалқы бөлшектер, шығыс материалдары мен шағын құралдар өндірісін дамыту қажет, олардың импорты жыл сайын 100 млрд теңгеге және одан да көп, ал нақты өндірістерді барлық өңірлерде ұйымдастыруға болады (қазір осындай 20 - ға жуық кәсіпорын жұмыс істейді)", - деп хабарлады АӨК қатысушылары.

Сонымен қатар, олар пайыздық мөлшерлемені субсидиялаудың жоғары нормативтерін және отандық ауыл шаруашылығы техникасын лизингке беру және несиелендіру үшін инвестициялық субсидияларды енгізуді ұсынады.

"Субсидиялаудың қолданыстағы нормасы лизинг мөлшерлемесін 10% - ға төмендетуді қарастырады - мысалы, шығу тегіне қарамастан жылдық 14% - дан 4% - ға дейін. Жұмыс істеп тұрған құрастыру зауыттарының бағалық артықшылығын толықтыру үшін субсидиялау нормасын ұлғайтуға және келесі жағдайға дейін жеткізуге болады: отандық құрастыру үшін жылдық 2%, импорт үшін жылдық 6%. Есептеулер көрсеткендей, 7-10 жылдық лизинг кезеңіндегі мұндай баға артықшылығы қолданыстағы кәдеге жарату алымының қымбаттауына эквивалентті экономия береді. Бұл шара ҚР АШМ бюджетін бөлу бойынша қолданыстағы ережені ғана өзгертеді. Ең бастысы, бұл шара кәдеге жарату алымы сияқты ынталандырмаушы емес, шынымен ынталандырушы шара болып табылады. Бұдан басқа, құрастыру зауыттарында ҚҚС, баж салығы, ӨДҚ арқылы лизинг және несие беру желілері бойынша босатулар, инвестсубсидиялаудың жоғары нормалары, өзге де қолдау шаралары, кәдеге жаратудың жинақталған қаражатынан ваучерлер болуы мүмкін және т.б.", - деп альянс қатысушылары ұсынады.

Сондай-ақ, ауылшаруашылық тауар өндірушілері өнеркәсіптік жинау туралы келісімдерге қойылатын барлық тосқауылдарды алып тастау, сондай-ақ Индустрия министрлігінің айналасындағы фаворитизм элементтерін тазарту қажет деп санайды.

"Бенефициарлардың тар шеңберінің фаворитизмі, субъективизмі және үстемдігі қалғанша, ел ішінде өндірістің сыни жиынтығын құруды күтуге болмайды", - деп атап өтті сала өкілдері.

Естеріңізге сала кетейік, ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 11 қаңтарда "ӨКМ Операторы" кәдеге жарату алымын жоюды, осы функцияны мемлекеттік органдарға беруді, сондай-ақ төлем мөлшерін азайтуды тапсырды.