Қазақстанда егіс жұмыстарын жүргізу үшін 1 трлн теңге қажет
Әлемдегі ауылшаруашылық өнімдерінің бағасының рекордтық өсуімен оны өндіру құны да тез өсуде. Биыл егін егуге дайындық кезінде фермерлер жеткізілімнің тұрақсыздығына байланысты қиындықтарға тап болды. Бүгін Asia Grains&Oils-2022 конференциясында "Атамекен" ҰКП Агроөнеркәсіптік кешен және тамақ өнеркәсібі департаментінің директоры Ербол Есенеев ҚР-да егін егуе дайындық қалай жүргізіліп жатқаны туралы айтып берді .
"Міндет - егіс науқанын дұрыс, тиімді жүргізу. Біз қазіргі жағдайда бұл қиын болатынын түсінеміз, барлық көлік тізбектері үзілді. Логистика өте күрделі болып кетті, жеткізу мерзімі мен бағасы өсті. Биылғы жылы егін егуге жұмсалатын барлық шығын материалдары еселеп жоғары болады. Мысалы, аммиак селитрасы 2-2,5 есеге өсті, Ауыл шаруашылығы министрлігі келіссөздер жүргізіп, бағаны 200 мыңнан 160 мың теңгеге дейін төмендетті, бірақ бұл шын мәнінде қымбат", - деді Ербол Есенеев.
Есепке сәйкес, Қазақстанда биылғы жылы бидай егуге жұмсалатын тікелей шығындар 1 га алаңға шамамен 60 мың теңгені, оған қоса үстеме шығыстарға 20 мың теңгені құрайды. Бір гектарға шамамен 80 мың теңге бөлінеді. Атамекен жалпы аумағы 1 млн гектарды құрайтын 350-ге жуық фермерге сауалнама жүргізіп, алдағы жұмыстардың нақты көрінісін анықтады.
Тақырып бойынша оқу: Егістің өзіндік құны гектарына 60 мың теңгені құрайды
"Алдын ала есептеулер бойынша, егін егу жұмыстарын тиімді жүргізу үшін фермерлерге шамамен 1 трлн теңге қажет. Сауалнама жүргізгеннен кейін біз келесі көріністі көрдік: фермерлеріміздің 50% - дан астамы, біз оларды құлшынысты фермерлер деп атаймыз, олар еш жерде несие алмайды, тек өздеріне сенеді. Олар тұқым қорын жасайды, алынған пайдаға техниканы жаңартады. Бұл ішінара жақсы үрдіс және мұндай фермерлердің бір бөлігі жыл сайын өсуі керек. Бірақ оларда да проблемалар бар. Биылғы жылы шығыс бөлігі ұлғайды, сондықтан егін егуге ақшаны қайдан алуға болады деген сұрақ туындайды", - деп атап өтті департамент басшысы.
Мәселе "Кең дала" бағдарламасы бойынша фермерлерді несиелендіруді 70 млрд-тан 140 млрд теңгеге дейін ұлғайту арқылы ішінара шешілді, бірақ Ербол Есенеев атап өткендей, бұл жеткіліксіз. Мемлекет туындаған сын-қатерлерге деген көзқарастарды қайта қарап, неғұрлым жедел ден қоюы тиіс.
Тақырып бойынша оқу: Қазгидромет егін егу мерзімдері туралы болжамды шығарды
Сонымен қатар, тұқым жеткізуге қатысты проблемалық мәселе шешілуде. Қазақстанға барлығы 2 млн тонна қажет, оның 300 мың тоннасын жаңарту қажет. Қазақстанда РФ тұқымына үлкен тәуелділік бар, онда астықты экспорттауға толық тыйым салынды. Нәтижесінде кейбір қазақстандық фермерлер көктемде көрші елден тұқым ала алмады, оның ішінде төленген.
"Екі апта бұрын шекарада 22 мың тоннаға жуық тұқым қалды. Оның 12 мыңы төленіп қойған. Қазір Ресей Федерациясында тұқымдарды экспорттауға ерекше тәртіппен рұқсат етілген сияқты, біз бұл мәселені қолмен шешеміз. Бидайдан басқа, бізде майлы дақылдар бойынша - 30%, жүгері бойынша - 20% және қант қызылшасы бойынша - 90% үлкен тәуелділік бар", - деп атап өтті Ербол Есенеев.
Естеріңізге сала кетейік: Asia Grains&Oils Conference 2022 ұйымдастырушысы Expo Time қазақстандық компаниясымен және өзбек Inter Standart Consult компаниясымен бірлесіп "АПК-Информ" АА болып табылады. Іс-шараның бас серіктесі - Қазақстанның Астық одағы. Есепке сәйкес, Қазақстанда биылғы жылы бидай егуге жұмсалатын тікелей шығындар 1 га алаңға шамамен 60 мың теңгені, оған қоса үстеме шығыстарға 20 мың теңгені құрайды. Сонда бір гектарға шамамен 80 мың теңге бөлінеді.