Гайса Абсатиров «Қуатты АӨК» ұлттық жобасын сынға алды

Фото көзі: ElDala.kz

Сәуір айында Ауыл шаруашылығы министрлігі таныстырған АӨК дамытудың 2024-2028 жылдарға арналған «Қуатты АӨК» жаңа ұлттық жобасының жобасында тұтас сала – ветеринария қамтылмаған. Бұл саладағы мәселелер шешілмегенімен, бұл ауылшаруашылық жануарларының көптеген ауруларының таралуына және экспорттық нарықтардың жабылуына себеп болды. «БҚО ветеринариялық дәрігерлері» бірлестігінің төрағасы, ветеринария ғылымдарының докторы Гайса Абсатиров ұлттық жобаны сынға алып, Қазақстанның ветеринариялық жүйесіндегі негізгі мәселелерді атап өтті.

«ФАО мәліметтері бойынша, жақсы ұйымдастырылған ветеринарлық қызметтері бар елдерде (АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Италия, Германия) жануарлар ауруларынан жыл сайынғы шығындар мал шаруашылығы өнімдерінің жалпы құнының 12,5-13% құрайды. Ветқызметтің даму деңгейі төмен елдерде бұл көрсеткіш 30-40%-ға жетеді», - деп атап өтті Гайса Абсатиров.

Қазақстандағы ветеринария туралы айта келе, профессор 2021 жылы Президенттің саланы реформалау туралы тапсырмалары әлі күнге дейін орындалмағанын айтты. Бұл ретте АӨК жаңа ұлттық жобасында ветеринария туралы да айтылмайды. Салаға бейінді ведомствоның назарының төмендігі бір жылға жуық уақыт бойы Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінде төраға жоқ екендігімен айғақталады. Ал Комитет басшысының міндетін уақытша атқаратын мемлекеттік қызметшілер, Гайса Абсатиров атап өткендей, «жауапкершілікті өз мойнына алмайды, өңірлік құрылымдарды басқара алмайды». Нәтижесі қандай?

«Эпизоотияға қарсы іс-шаралардың дұрыс ұйымдастырылмауы және аусыл ауруын дұрыс диагностикалаудың мүмкін еместігі мал шаруашылығы өнімдерінің экспорттық әлеуетінің айтарлықтай күрделенуіне әкелді. Көптеген аймақтарда аса қауіпті жұқпалы аурулардың (сібір жарасы, құтыру, бруцеллез, эмкар және басқалары, сондай-ақ жануарлардың паразиттік аурулары) өршуі тіркелді. Прокурорлық қадағалау және Антикор көптеген өңірлерде ветеринариялық заңнаманың өрескел бұзушылықтары (жануарларды дұрыс есепке алу және сәйкестендіру, жалған вакцинациялау, мақсатты бюджет қаражатын ұтымсыз пайдалану, аса қауіпті аурулар кезінде мәйіттерді көму бойынша тиісті есепке алудың болмауы, жануарлар ауруларының уақтылы және тиісті диагностикасы, вет мамандары мен өңірлік ветеринариялық қызметтер басшылары арасында сыбайлас жемқорлық фактілері) анықталды», - деп атап өтті Гайса Абсатиров.

Сонымен қатар, көптеген жылдар бойы бруцеллез мәселесі шешілмеген. Аурудың салдарынан жыл сайын 30 мыңнан астам ірі қара мал «пышақтың астына» түседі, барлық дерлік аймақтарда адамдар ауырады.

Ветеринарлық мамандардың жұмысы үшін жағдай жасалмаған. Көптеген аудандарда ветеринариялық пункттер жоқ, жаппай ветеринариялық манипуляциялар жүргізу үшін фиксаторлары бар бөліністер жоқ, авариялық қызметтік автокөліктер жоқ.

Тағы бір мәселе - отандық ветеринарлық препараттардың қол жетімсіздігі.

«Бізде қолданылатын ветеринариялық препараттардың көп бөлігі импортталады. Шығарылғын отандық препараттар, жолға қойылған сериялық өндіріс бейінді министрліктің және оның уәкілетті органының басшылығынан, сондай-ақ өңірлік құрылымдар мен әкімдіктерден қолдау таппайды. Мысал ретінде Орал, БҚО-да паразиттерге қарсы препараттар (Дисалар және Эстрозоль) өндірісін атауға болады. Отандық препараттар тиімділігі жағынан да, құны жағынан да шетелдік аналогтардан асып түседі», - деп атап өтті профессор.

Сонымен қатар, 2021-2025 жылдарға арналған АӨК дамыту жөніндегі алдыңғы ұлттық жобаның 2023 жылғы қыркүйекте қандай да бір талдаусыз мерзімінен бұрын күші жойылғанын еске салды. Гайса Абсатиров жаңа ұлттық жобаның тиімділігіне де күмән келтірді.

Бұған дейін «Қуатты АӨК» АӨК дамыту ұлттық жобасын  «Ауыл» партиясы төрағасының бірінші орынбасары Төлеутай Рахымбеков пен Қазақстанның органикалық өнім өндірушілер одағының төрағасы, KazFRAS сарапшысы Арсен Керімбеков сынға алған болатын.